Al 100 jaar de grootste spirituele uitgeverij van Nederland
Laatste update door Lisa Ensing op 19 april 2024
Worstel je met ADHD? Baal je dat je het hebt? Lisa Ensing las het boek van Thom Hartmann en zegt: het is tijd om jouw ADHD-eigenschappen vanuit een ander perspectief te bekijken!
ADHD is een bijzonder fenomeen dat door veel mensen verkeerd begrepen wordt. Heb je ADHD? Dan ken je alle clichés waarschijnlijk wel: ‘dat is toch alleen voor drukke jongetjes die rondspringen?’ Of: ‘dan kun je je vast helemaal niet concentreren!’ Of: ‘moet je je pilletje niet nemen?’
Door je impulsieve, chaotische brein heb je waarschijnlijk nogal wat fouten gemaakt in je leven en heb je vaak te horen gekregen dat je iets fout deed. Je kunt onbewust geconcludeerd hebben dat je niet goed genoeg bent en dat is echt zonde.
Jouw ADHD is je superkracht. Je bent geboren in een wereld die niet voor jouw creatieve en snelle brein gemaakt is. Het bewijs hiervoor is de theorie van Thom Hartmann: de jagers en boeren-theorie zoals beschreven in ADHD, over een jager in een boerenwereld.
Thom Hartmann stelt na jaren van wetenschappelijk onderzoek dat mensen met ADHD een ander soort brein hebben: een jagersbrein. Mensen zonder ADHD noemt hij boeren. Deze termen bevatten geen waardeoordelen en zijn niet neerbuigend bedoeld. Jagers zijn jagers en boeren zijn boeren. Beide groepen zijn ontzettend belangrijk en hebben hun eigen kwaliteiten.
Deze splitsing komt voort uit het verre verleden, toen bij onze voorouders een verdeling kwam tussen twee typen basisculturen. Je had jagers/verzamelaars in natuurgebieden met veel bos en weinig mensen, maar ook boerensamenlevingen in gebieden als Azië.
Thom Hartmann zegt hierover: ‘ADHD blijkt heel weinig voor te komen onder Japanners, wier voorouders al minstens zesduizend jaar lang in een volledig agrarische samenleving hebben geleefd.’
Op dit moment leven we in Nederland in een boerensamenleving en dat levert problemen op voor mensen die een jagersbrein (ADHD) hebben. Wat betekent het om een jager of boer te zijn?
Thom Hartmann beschrijft jagers als volgt:
• Ze houden voortdurend hun omgeving in de gaten.
• Ze kunnen helemaal opgaan in de jacht; tijd is elastisch.
• Ze zijn flexibel, in staat om in zeer korte tijd voor een andere aanpakte kiezen.
• Ze kunnen een ongelofelijke hoeveelheid energie in de jacht steken, zo veel dat ze soms gewond raken of de ‘normale’ vermogens overstijgen en dat pas later in de gaten hebben.
• Ze denken visueel, in beelden. Jagers beschrijven waar ze mee bezig zijn vaak in beelden en niet zozeer in woorden of gevoelens.
• Ze houden van de jacht en raken snel verveeld door alledaagse klusjes zoals de vis schoonmaken, het vlees bereiden of formulieren invullen.
• Ze stellen zich bloot aan gevaren die ‘normale’ mensen zouden vermijden.
• Ze zijn hard voor zichzelf en voor de mensen in hun omgeving. Als je leven afhangt van snelle beslissingen, is het nodig dat je snel gefrustreerd of ongeduldig raakt.
Heb jij ADHD? Dan herken je je vast in deze lijst en realiseer je je hopelijk nu al dat de kwaliteiten die je misschien eerst als negatief zag positief zijn in een andere omgeving. De welbekende hyperfocus is bijvoorbeeld goed te vergelijken met de intense focus die een jager heeft tijdens de jacht.
De intense focus op een prooi lijkt op de intense focus die iemand met ADHD kan hebben op een geliefd project of hobby. Alle andere prikkels verdwijnen naar de achtergrond, tijd en honger worden vergeten en het object van de hyperfocus of jacht is het enige wat belangrijk is.
Het tegenovergestelde van de hyperfocus, snel afgeleid zijn, is ook goed te verklaren dankzij de jagers en boeren-theorie. Wanneer een jager nog zoekt naar een prooi, is elk geluidje belangrijk. Elk ritseltje en zuchtje wind, elke visuele afleiding en verandering in geur is belangrijk. Dit kan betekenen dat er een prooi in de bosjes huist.
Voor een jager is het dan ook erg belangrijk om hooggevoelig te zijn en alles in zijn omgeving op te merken. Zintuiglijke gevoeligheid en daardoor makkelijk afgeleid raken is een typisch kenmerk voor ADHD’ers. Als ADHD’er kan ik naar meerdere gesprekken tegelijk luisteren, valt alles in mijn omgeving me op en ben ik vaak snel afgeleid door de kleinste zintuigelijke waarnemingen.
Thom Hartmann beschrijft boeren als volgt:
• Ze zijn niet snel afgeleid door de omgeving. Het kan wel drie of vier weken duren om alle zaadjes of rijstplantjes te planten die nodig zijn voor een volledige oogst, en de periode van goed weer kan van korte duur zijn.
• Ze kunnen in een stabiel en gestaag tempo iets volhouden, vele uren per dag, vele dagen per week, vele weken per maand.
• Ze zien het plaatje op de lange termijn en houden zich daaraan vast. Subtiele of beperkte experimenten kunnen nuttig zijn voor de boer, maar om de hele oogst te laten afhangen van een of ander nieuw soort zaad kan op een ramp uitlopen.
• Ze raken niet snel verveeld. Ze hebben een beheerst levenstempo, net zoals ze beheerst te werk gaan bij de landbouw.
• Ze zijn teamspelers en voelen vaak goed aan wat andere mensen nodig hebben of voelen.
• Ze hebben oog voor details.
• Ze zijn voorzichtig. Landbouw vereist zelden dat iemand zich blootstelt aan onmiddellijk gevaar.
• Ze hebben veel geduld met andere mensen.
Deze kwaliteiten zijn ideaal in de wereld waarin wij nu leven. Ze komen overeen met de eigenschappen van mensen zonder ADHD.
Een kanttekening van Thom Hartmann is dat deze eigenschappen versimpeld zijn weergegeven en dat het verschil tussen boeren en jagers een spectrum is. Niet iedereen is zo simpel in een hokje te plaatsen en nogmaals: het zijn geen waardeoordelen.
Wat denkt de wetenschap over de jagers en boeren-theorie? De eerste versie van ADHD, over een jager in een boerenwereld kwam uit in 1993. Sindsdien heeft de wetenschap zich gebogen over dit fenomeen. De jagers en boeren-theorie is nu ook onderbouwd met wetenschappelijk bewijs. Jagers (of mensen met ADHD) hebben vaak een gen die mensen zonder ADHD niet hebben.
Daarnaast is de theorie achter het hyperactieve syndroom zoals beschreven in ADHD, over een jager in een boerenwereld nu erkent als een wetenschappelijk feit. Meer over deze bevindingen lees je in het boek van Hartmann.
Na het lezen van de overeenkomsten tussen jagers en mensen met ADHD vraag je je misschien af of ADHD’ers ook daadwerkelijk kunnen leven in een jagerssamenleving. Dat is natuurlijk een illusie. We zijn allemaal opgegroeid in een boerensamenleving en hebben ons aangepast aan de leefstijl die hierbij hoort.
De jagerskwaliteiten zijn vaak onderdrukt, afgestompt en afgeleerd. Daarnaast zijn we opgegroeid in een comfortabele samenleving en niet voorbereid op een leven in een jagerssamenleving.
Er zijn op onze planeet nog maar heel weinig jager-samenlevingen en geen daarvan floreert nu als een belangrijke cultuur in de geïndustrialiseerde wereld.
Deze quote van Thom Hartmann zegt genoeg: de boerensamenleving is lastig voor mensen met jagerskwaliteiten.
Jagers hebben een andere levensstijl om te overleven dan boeren. Snel afgeleid zijn, alles om je heen horen, snel schakelen en alles in je omgeving waarnemen is bijvoorbeeld enorm handig wanneer je aan het jagen bent.
Wij leven in een maatschappij die ingericht is voor boeren. Lange tijd focussen op één taak, een hele dag werken en daarna in de avond uitrusten. Dezelfde werkzaamheden uitvoeren en goed met tijd zijn worden gewaardeerd in onze samenleving.
Aan de groep mensen met een jagersbrein wordt al vroeg geleerd dat ze zich moeten aanpassen en hun natuurlijke impulsen moeten onderdrukken, met alle gevolgen van dien. Thom Hartmann zegt hierover: ‘Als mensen tijdens hun jonge jaren worden bestraft voor hoe ze zijn, raken ze beschadigd.’
Een van de meest schrijnende kenmerken van ADHD is dan ook een laag zelfbeeld en weinig zelfvertrouwen. Dit zou voorkomen kunnen worden als we de kinderen met ADHD zichzelf laten zijn en hun prachtige kwaliteiten omarmen in plaats van afstraffen.
De huidige scholen, kantoren en andere werkplekken zijn optimaal voor boeren, maar niet voor jagers. Die raken snel verveeld en zijn steeds op zoek naar nieuwe uitdagingen. De pogingen van mensen met ADHD om zichzelf in de mal te duwen van mensen zonder ADHD levert veel stress op, wat weer slecht is voor de gezondheid.
Zoals je gelezen hebt, je kunt voorstellen en misschien wel zelf hebt ervaren: het leven van een jager in een boerensamenleving gaat niet altijd over rozen. Dit betekent niet dat mensen met ADHD slachtoffers zijn. Het vereist een andere manier van kijken naar eigenschappen en deze eigenschappen op een constructieve manier inzetten.
Als je ADHD hebt, dan moet je misschien niet van jezelf verwachten dat je elke dag van negen tot vijf op kantoor zit en dan goed functioneert. Misschien kun je je kwaliteiten beter inzetten in een actiever beroep met meer variatie. Of je kiest een beroep uit dat je zó leuk vindt dat je wél al die uren op kantoor kunt spenderen.
Je kunt ervoor zorgen dat je genoeg afwisseling en spanning in je leven hebt, zodat je jezelf niet gaat afleiden met activiteiten die je dopamineniveau stimuleren maar niet goed voor je zijn. Zo zijn er vele andere tips die Thom Hartmann aanraadt in zijn speciale survivalgids voor jagers.
Als iemand met ADHD vond ik dit boek echt een verademing. Eindelijk eens geen boek over hoe lastig het leven als ADHD’er is met de nadruk op ‘oh, ik ben zo impulsief en chaotisch’. Ik heb dit boek met zo ontzettend veel plezier gelezen.
Het is echt bizar hoe het overeenkomt met hoe ik ben en anderen met ADHD die ik ken zijn. Zoveel ‘aha’-momenten. Ik vond het heel prettig dat de ‘negatieve’ kanten van ADHD vervormd werden tot positieve eigenschappen.
Dit is echt een perfect boek voor alle mensen met ADHD en hun omgeving. Vooral voor mensen die nog denken dat hun ADHD een ziekte is die bestreden moet worden met medicatie is dit een ontzettend belangrijk boek.
Niet om ze van hun medicatie af te halen, maar om te laten inzien dat ze perfect zijn zoals ze zijn. Dat ze geen ziekte hebben maar simpelweg een ander soort mens zijn: een jager en geen boer. Ze hebben prachtige kwaliteiten die heel goed tot hun recht komen in specifieke rollen. Niet in een kantoortuin maar bijvoorbeeld als ambulance-rijder of zzp’er.
Jagers mogen gaan inzien dat ze veel waard zijn en dat hun kwaliteiten ook mooi zijn. Ook al zijn deze kwaliteiten anders dan de maatschappij van mensen verwacht.
Omarm je prachtige jager- en ADHD-eigenschappen. Je hoeft niet te veranderen in een boer, omdat de samenleving dat van je verwacht. Je bent goed zoals je bent!
ADHD is geen stoornis, maar vindt zijn oorsprong in de oertijd: ADHD’ers denken en doen als jagers, terwijl onze samenleving ingericht is op boeren, zo luidt Thom Hartmanns baanbrekende theorie.
Bestel nu jouw exemplaar voor € 25,00 met gratis verzending.
Als je meer wilt lezen over aan ADHD verwante fenomenen, kun je terecht bij onze blogartikelen.
