Het Egyptische dodenboek

Het Egyptische dodenboek kwam op mijn pad, net nadat ik een kleurrijk tijdschrift had gelezen dat volledig was gewijd aan de koningsgraven: Toetanchamon & dal der koningen. In het tijdschrift werd meermaals gerefereerd aan dit boek. Geïnteresseerd als ik was, besloot ik om het te lezen. De enige verwachting die ik had, was dat ik meer te weten zou komen over die onbegrijpelijke, mysterieuze, maar boeiende oude Egyptische cultuur. Dat ik al die kleurrijke afbeeldingen nu eindelijk eens wat beter zou gaan begrijpen. En misschien ook nog wel wat hiëroglyfen.

Feitelijk is Het Egyptische dodenboek geen boek, maar een verzameling spreuken van diverse onbekende auteurs, die zijn bedoeld om de levende zielen van overledenen te begeleiden. Het is een rijk boek dat enerzijds een verhelderend licht werpt op de cultuur van het oude Egypte. Anderzijds is het een inwijdingsboek dat bewegwijzert naar de triomf van de ziel en de staat van verlichting (Re=zonnegod) dankzij de esoterische teksten. De vele daarin genoemde goden zijn symbolen van wat er gebeurt op het pad van de zich ontwikkelende mens die – steeds bewuster – uiteindelijk tot volledig zelfbewustzijn komt, en een machtig lichtschepsel wordt (zoals de god Re). Het Egyptische dodenboek wordt ook wel Het boek van Toth genoemd (Toth is een belangrijke god; de heer van het woord dat in de schepping resulteert).

In het voorwoord wordt de lezer gemaand de teksten niet met het verstand uit te pluizen, maar met het hart op te nemen “zoals aren worden gelezen van het maaiveld, zorgvuldig, een voor een.” Maar dat is niet eenvoudig. Het boek is niet eenvoudig. Ik had het nodig om ook andere bronnen te raadplegen. Zo wilde ik meer weten over de genoemde goden en waarvoor zij staan. Kortom, ik had een verklaring van termen nodig die niet in dit boek te vinden was. Maar ja, ik ben iemand die graag met hart én hoofd (verstand) leest. Al leerde ik gaandeweg het boek meer met mijn hart…

Mijn hart heeft dit zeer rijke boek ontvangen, en leest prachtige esoterische verwoordingen. Zoals: “Ik ben degene die de schitterende en blinkende sjerp van Noen omdoet, en die is bevestigd aan zijn voorhoofd, zij die de duisternis verlicht en die de twee uraeus-slangen verenigt.” (spreuk 80) En “Degene wiens woning een plafond van vuur heeft, muren van levende uraeus-slangen en een vloer van water.” (een omschrijving van de god Osiris in spreuk 125)

Mijn hoofd stoot zich aan slordigheden, onvolledigheden, weglatingen. Worden Ptah en Ptab door elkaar gebruikt. Betekenen ze hetzelfde? Of staan ze toch voor verschillende goden? Idem voor Horus en Horos. Meermaals zijn (delen van) vertaalde spreuken weggelaten. Zo wordt van spreuk 162 (een spreuk om een vlam onder het hoofd van de gelukzalige te laten ontstaan) de vertaling helemaal niet gegeven. Maar ja, dit boek is wel de compleetste Nederlandstalige versie. Dus…

Tijdens het lezen van dit boek, en tijdens het lezen over de verschillende goden, vielen mij diverse parallellen op tussen bepaalde oud Egyptische goden en Bijbelse personages. Osiris sterft na een lijdensweg, en wordt herboren als Horus. Jezus sterft na een lijdensweg, en staat op uit zijn graf. Beide ondervinden een transformatie/wedergeboorte. Maria wordt vaak afgebeeld met kind Jezus. Zo ook Isis (godin) met zoon Horus. Het verhaal gaat dat beide hun kind hebben gekregen, terwijl hun maagdelijkheid buiten kijf stond. Er zijn ongetwijfeld meer parallellen, niet alleen met de Bijbel, maar ook met esoterische kennis in de Thora, Koran, en teksten uit het hindoeïsme, boeddhisme, shinto en andere religies. Ik ga daarvan uit, ook al heb ik deze teksten nog lang niet allemaal gelezen.

Dit boek heeft mij een beter begrip gegeven van de oud Egyptische cultuur. Wie meer wil weten over de cultuur van de oude Egyptenaren en/of wie in verhulde taal wenst te lezen over zijn of haar ontwikkelingspad als mens, en wie bereid is om de nodige tijd en moeite te steken in het lezen van dit boek (en andere bronnen), die heeft hiermee zeker een parel te pakken!

In mijn jeugd was ik al enorm geïnteresseerd in het oude Egypte. Het had iets magisch. Dat gevoel is niet weggegaan. Nu kreeg ik dit boek, Het Egyptische dodenboek, onder ogen.

Het boek is een weergave van de ziel op weg naar bewustwording. Egyptenaren geloofden in leven na de dood. Dit is nog steeds een actueel thema. Sterven is een gebeuren. Een drempel. Dit boek bevat een verzameling van magische en religieuze teksten en spreuken met betrekking tot een goede overgang en mooi bestaan na de dood.

Zonder interesse in het oude Egypte zal dit boek je niet aanspreken. Maar heb je dit wel, dan is het een heel interessant boek. Ook wel spannend, vond ik. Het zijn toch teksten die betrekking hebben op de dood en de dood blijft ongrijpbaar. Niet alle teksten zijn even makkelijk te lezen en te begrijpen, maar dat had ik ook niet verwacht. De kleine illustraties door het hele boek heen vind ik een hele fijne aanvulling.