Al 100 jaar de grootste spirituele uitgeverij van Nederland
Laatste update door Obe Alkema op 17 juli 2023
In 'Rudolf Steiner en Johannes' schetst Hans Stolp een indringend portret van twee visionairen, Rudolf Steiner en Johannes. Hij beantwoordt vijf vragen over hun vriendschap.
Over Rudolf Steiner schreef Stolp al eerder, maar dit keer gaat hij in op de diepgaande verbinding die Rudolf Steiner kreeg met de ziener van Patmos. Die verbinding ontstond tijdens de belangrijkste ervaring die Rudolf Steiner bij leven had: zijn inwijding in de mysteriën van Christus, ofwel zijn ontmoeting met de Christus. Dat had hij te danken aan het feit dat hij (in de geest) door de ogen van Johannes mocht kijken.
Johannes was aanwezig bij de kruisiging op de berg Golgotha en ervoer op dat moment het meest beslissende moment van zijn leven. Wat hij ervoer en waarnam aan de voet van het kruis, gaf hij tweeduizend jaar later door aan Rudolf Steiner.
In zijn inleiding schrijft Stolp: ‘Door te mogen kijken door de ogen van Johannes stond Rudolf Steiner daardoor, zoals hij dat zelf formuleerde, in de meest innerlijke en ernstige inzichtsviering voor het mysterie van Golgotha.’
Ter gelegenheid van de publicatie van Rudolf Steiner en Johannes stelde ik Stolp vijf vragen over dit intrigerende relaas.
Rudolf Steiner en Johannes hebben elkaar in vorige levens ontmoet. Beiden zijn vaak op aarde geweest. Johannes komt zelfs elke eeuw wel een keer terug naar de aarde.
Bekend is bijvoorbeeld zijn latere incarnatie als Christian Rosenkreutz. Marie Steiner heeft verteld dat ze af en toe Rosenkreutz in de studeerkamer van Rudolf Steiner zag zitten praten met haar man, hoewel ze hem niet had binnengelaten en bij zijn vertrek ook niet had uitgelaten. Deze opmerking laat iets zien van het voortdurende contact tussen die beiden.
Ook hebben ze elkaar tussen verschillende aardse levens in in de geestelijke wereld ontmoet. Omdat beiden in dienst stonden en staan van het esoterische christendom, werden ze als vanzelf naar elkaar toegetrokken en stemden ze hun werkzaamheden op elkaar af.
In dienst staan van het esoterisch christendom betekent in dienst staan van Christus. Johannes ontving aan de voet van het kruis grootse en diepgaande inzichten in de verborgen geheimen van het leven en sterven van Jezus Christus die andere van zijn leerlingen nog niet konden bevatten.
Het esoterische christendom begon dus bij Johannes en vormt sindsdien een onderstroom in de geschiedenis die steeds weer op onverwachte momenten naar boven en aan de oppervlakte kwam. Denk bijvoorbeeld aan de Katharen, de Rozenkruisers, de theosofen en de vrijmetselaars.
Ik schrijf in Rudolf Steiner en Johannes dat Rudolf Steiner omstreeks 1900 het inzicht kreeg om dit verborgen christendom naar buiten te brengen en toegankelijk te maken voor de mensen van nu. De huidige mens heeft immers zijn denken ontwikkeld en kan niet meer geloven op gezag: hij moet kunnen begrijpen wat hem als geloof wordt voorgehouden en dat met zijn denken kunnen omvatten.
Daarom moest Rudolf Steiner het esoterische christendom naar buiten brengen en toegankelijk maken. Bijna tweeduizend jaar geheimhouding zou worden doorbroken. Natuurlijk voelt Johannes zich nauw betrokken bij (het werk van) Rudolf Steiner: deze zette immers een belangrijke, volgende stap in de ontwikkeling van het esoterische christendom dat met Johannes begonnen was.
Beiden hebben een diepe, onbreekbare band met Christus, die zich incarneerde in de mens Jezus van Nazareth. Hem te mogen dienen is voor zowel Johannes als Rudolf Steiner de diepste zin van al hun aardse levens.
Dat heeft grote gevolgen, want de kern van de inspiratie van de Christus is de liefde. Daarom mag je zowel Johannes als Rudolf Steiner herauten van de (hogere) liefde noemen: een liefde die voortkomt uit het hoger zelf en dus een hogere liefde is dan wat wij als aardse liefde (die voortkomt uit ons lagere ik) kennen.
Maar daar komt nog iets anders bij. In elk nieuw aards leven moeten Johannes en Rudolf Steiner vanuit die nieuwe belichaming weer de weg vinden naar de Christus en naar de grote kosmische geheimen die met hem verbonden zijn.
In het leven van Rudolf Steiner kwam die bewustwording tot stand doordat hij in 1900 door de ogen van Johannes mocht kijken en zag wat deze in zijn toenmalige leven aan de voet van het kruis beleefd had. Deze ervaring duurde (waarschijnlijk) een aantal dagen. In die dagen werd hij zich stap voor stap van (de geheimen van) het esoterisch christendom bewust.
Alleen al dat geschenk van Johannes – door zijn ogen te mogen kijken – laat zien waarin hun diepste verbondenheid lag: in hun beider gedeelde liefde voor de Christus. Behalve dienaren van de hogere liefde zijn ze beide dan ook dienaren van Christus.
Ik noem ze in Rudolf Steiner en Johannes ‘gezworen vrienden’ om iets voelbaar te maken van de diepe liefdesband die hen verbindt. Ze werken nu al zoveel eeuwen samen in dienst van het esoterische christendom.
Ze delen de inspiratie die van Christus uitgaat en die hen omhult. Ze delen hun liefde voor hem. Ze vertrouwen onvoorwaardelijk op elkaars hulp bij het vervullen van hun opdracht(en). Ze zijn van elkaar gaan houden en weten dat ze elkaar altijd weer nodig hebben: pas door hun krachten te verbinden met elkaar wordt het hen in elk nieuw leven op aarde mogelijk hun opdracht te vervullen.
Dat heeft hen tot gezworen vrienden gemaakt die door dik en dun voor elkaar gaan en in staat zijn de diepste eenzaamheid, afwijzing, veroordeling en onbegrip te verdragen die hun opdrachten met zich meebrengen. Gewoon, omdat ze zich in stilte door elkaar gedragen weten.
Johannes heeft ons in zijn leven als Christian Rosenkreutz een spreuk nagelaten:
Uit God zijn wij geboren,
in Christus sterven wij,
door de Heilige Geest worden wij opnieuw geboren.
In de huidige fase van de ontwikkeling van de mensheid moeten wij ruimte in onze ziel scheppen zodat het hogere Zelf in ons werkzaam kan worden. Dat wordt alleen mogelijk als wij ons lagere ik, oftewel ons ego, omvormen tot kanaal voor het hogere Ik. Dat vindt ons ego echter bepaald niet gezellig. En dus verzet het zich met hand en tand.
Maar daarom overkomen ons in ons aardse leven allerlei gebeurtenissen of beproevingen die ons helpen om ons niet meer alleen door ons ego te laten leiden, maar steeds duidelijker door de krachten van het hoger Zelf (ofwel de krachten van de hogere liefde) die naar ons uitstromen.
De beproevingen of levenslessen die ons in dit aardse leven overkomen kunnen zo heftig zijn dat zowel wijzelf als ons ego het gevoel krijgt dat we aan de zwaarte van deze beproevingen onderdoor gaan. Maar dan ontdekken we regelmatig dat juist dan, als we het gevoel hebben niet verder te kunnen, er een vrede en overgave in ons neerdaalt die ons het gevoel van een nieuw leven geven.
Dat besef, dat we geestelijk kunnen groeien aan de beproevingen van het leven, kunnen we ook in de literatuur en poëzie terugvinden. Zo schreef Martinus Nijhoff eens in een gedicht:
Niet dan gestorven en herboren zullen wij het leven toebehoren.
Met die paar woorden beschrijft hij dus de innerlijke winst die wij op het lijden van het leven kunnen behalen.
Dat is dus de weg naar de toekomst: ons zo laten beleren door de levenslessen die ons voorgelegd worden dat we gaan beseffen hoe waar die woorden van Christian Rosenkreutz zijn. Het is deze ervaring die het mogelijk maakt dat het hoger Zelf werkzaam wordt in ons. En dat is de stap in de evolutie die in deze tijd van ons gevraagd wordt.
Benieuwd geworden naar Rudolf Steiner? Lees meer over deze stichter van een nieuwe cultuur in ‘De Rudolf Steiner van Hans Stolp’.
Een liefdevol portret van twee belangrijke verspreiders van het esoterische christendom: Rudolf Steiner en Johannes worden door Hans Stolp tot leven gewekt zoals alleen hij kan.
Bestel nu jouw exemplaar voor € 20,00 met gratis verzending.
