Al 100 jaar de grootste spirituele uitgeverij van Nederland
Laatste update door Obe Alkema op 19 maart 2024
Wil je je eigen weg gaan en authentiek leven, maar lijkt dat almaar niet te lukken? Ontdoe je van je onbewuste levensplan met behulp van de Transactionele Analyse.
Al van jongs af aan krijg je allerlei cues mee over hoe je je hoort te gedragen, hoe je hoort te leven en welke normen en waarden belangrijk zijn, niet alleen door je opvoeding (of gebrek daaraan), maar ook door je omgeving op school en de maatschappij en cultuur waarin je leeft.
Vaker wel dan niet veronachtzaam je wie je bent, wat je kunt en je authenticiteit, omdat je bent gaan geloven in overtuigingen en gedachten die eigenlijk helemaal niet de jouwe zijn. Misschien vind je jezelf niet zo belangrijk, geef je jezelf van alles de schuld of acht je jezelf dom, dik, onaantrekkelijk of vreemd. Maar is dat echt zo?
Almut Schmale-Riedel laat in Doe jezelf niet tekort zien dat je uit zulke gedachten over jezelf onbewuste levensplannen ontwikkelt. Die brengen je vaak niets. Je wordt erdoor geleefd, omdat ze desondanks hele nuttige overlevingsstrategieën bleken te zijn. Je bracht jezelf ermee in veiligheid, maar ze staan een authentiek leven in de weg.
Zo’n levensplan wordt in de Transactionele Analyse (TA), waarop Schmale-Riedel zich baseert, ‘levensscripts’ genoemd. De TA is een therapeutische methode die de focust op autonomie, authenticiteit en persoonlijk welzijn legt.
Je leert de levensplannen die niet bij jou aansluiten te doorzien en los te laten, zodat je je eigen plan kunt trekken. Maar hoe gaat dat in zijn werk?
Schmale-Riedel schrijft in haar inleiding dat ze als psychotherapeut vaak mensen tegenkomt die hun eigen weg willen zoeken, maar niet weten hoe. Ze willen graag hun angsten en beperkingen overwinnen, pijnlijke relaties veranderen en eindelijk zichzelf worden.
Maar hoeveel mensen nemen zich niet voor om na een slechte ervaring, een onbezonnen daad of een teleurstelling in de toekomst beter op te passen, het anders aan te pakken, zich slimmer te gedragen?
En dan glijden ze toch weer in hetzelfde patroon: ze ondergaan dezelfde teleurstelling, worden weer verlaten, niet gezien, geminacht, vernederd, of kwetsen anderen. Daarbij hadden ze van tevoren al
een merkwaardig gevoel, alsof ze al vermoedden dat het, ondanks alle hoop en verlangen, weer niet zou lukken om te veranderen.
De reden waarom hen dat niet lukt, in ieder geval niet op eigen houtje, is omdat ze geleefd worden door ‘onbewuste levensplannen’ of ‘levensscripts’. Die verklaren hoe mensen al als kind een ontwerp van hun leven maken en hoe ze zichzelf en anderen zien.
Met zulk magisch denken is op zich niets mis. Maar het kan een probleem worden, omdat kinderen niet over een volledig realiteitsbewustzijn beschikken. Zo’n ontwerp van je leven mag dan wel creatief zijn, het is ook onrealistisch, onlogisch en beperkend.
Een probleem wordt het zeker wanneer zo’n ontwerp zo’n sterke overtuiging wordt dat het de eigen ontwikkeling in de weg gaat zitten. Alsof de toekomst vaststaat en je er geen enkele invloed meer op kan uitoefenen.
Ons leven verloopt volgens een door onszelf gevormd denkpatroon, waarin het totaal van onze al dan niet aangeleerde ervaringen tot uitdrukking komt. Alles wat zich om ons heen afspeelt, wordt vanuit de optiek van dit denkpatroon aan vergelijkingen onderworpen en geanalyseerd.
Theo Fischer, geciteerd in Doe jezelf niet tekort
Schmale-Riedel behandelt dertien veelvoorkomende levensscripts, waaronder deze: ‘Zoals ik ben, ben ik niet oké.’
Iedereen wil geaccepteerd worden zoals hij of zij is, maar ook ergens bij horen, waardoor je je soms anders moet voordoen. Dat is heel normaal en je leert dat gaandeweg te doen zonder je eigenheid te verliezen.
Maar wanneer de zogenaamde aanpassingsdruk zo hoog is, bijvoorbeeld door torenhoge verwachtingen van de ouders, komt het kind tot de conclusie dat het zijn eigenwaarde verliest en zich aanhoudend aanpast om conflicten te vermijden.
Dan begin je inderdaad steeds vaker te denken dat je niet oké bent zoals je bent. Er wordt alles aan gedaan om het basisgevoel van niet-goed-zijn te neutraliseren.
Daarvoor haalt Schmale-Riedel een aantal ervaringsverhalen en herinneringen van cliënten aan. Ook besteedt ze aandacht aan een casusvoorbeeld en vertelt ze het therapeutische proces dat doorgemaakt is.
Hoe kom je van zo’n levensscript af? Hoe zorg je ervoor dat iemand oké met zichzelf is en zichzelf accepteert?
Er leiden veel wegen naar een authentiek leven, laat Schmale-Riedel zien. Het gaat erom dat je jezelf leert waarnemen zoals je bent. Je moet bewustzijn over jezelf creëren – een van de speerpunten van de Transactionele Analyse.
Tegelijkertijd gaat het erom dat je de gevoelens die je in je huizen eert. Luister naar je emotionele binnenwereld en zorg voor een integratie van al deze delen van jezelf. Ook op emotioneel vlak is zelfreflectie onontbeerlijk.
Het integreren van de nieuwe houding tegenover zichzelf leidt bij cliënten tot meer compassie voor zichzelf en anderen, en tot meer verdraagzaamheid. Interessant, en voor cliënten vaak verrassend, is dat zij daarna vaak positieve veranderingen doormaken zonder dat ze zich dat voorgenomen hadden. Levensvreugde, vriendelijkheid en begrip voor zwakheden zijn de geschenken van de integratie.
De Transactionele Analyse is uitermate bruikbaar en praktisch, zo laat Schmale-Riedel zien. De methode spreekt zowel het cognitieve als emotionele niveau aan en wel op zo’n toegankelijke en begrijpelijke manier dat je vrij gemakkelijk en snel aan jezelf kunt gaan werken.
Het stimuleert ook het interpersoonlijke contact – het maakt niet uit of dat een therapeut, familielid of goede vriend(in) is – De Transactionele Analyse biedt een verfijnd inzicht in je emotionele binnenwereld, de dingen die belangrijk voor je zijn en hoe je je verhoudt tot jezelf, je medemens en de wereld om je heen.
Daarin slaagt de TA, omdat ze gestoeld is op vier belangrijke pijlers of competenties die onmisbaar zijn voor een autonoom leven:
Hieruit volgt de vierde pijler: verantwoordelijkheid.
Autonomie is niet hetzelfde als egocentrisme en egoïsme, maar omvat verantwoordelijkheid voor je gevoelens en beslissingen, realiteitszin, werken aan actuele problemen, de bereidheid om uit alles lering te trekken, eerlijkheid en betrokkenheid bij anderen en de wereld om je heen.
Bevrijd jezelf van je patronen scripts die je leven bepalen met de handvatten die de Transactionele Analyse je aanbiedt. Almut Schmale Riedel helpt je in Doe jezelf niet tekort op weg.
Bestel nu jouw exemplaar voor € 25,00 met gratis verzending.
Wil je meer lezen over de manieren waarop je met een ander kunt omgaan, neem dan een kijkje bij deze 8 boeken over het omgaan met anderen.
Onze boeken zijn cadeautjes voor de ziel en handleidingen voor het leven. We hebben een aantal boekenplanken op thema ingericht, zodat jij snel je weg kunt vinden. Maak in dit artikel kennis met de handleidingen voor het leven van AnkhHermes.
