Laatste update door Marjan van Druenen op 6 april 2023
In 'De mythe van normaal' nemen Gabor en Daniel Maté je mee op onderzoek naar de oorzaken van ziekten en reiken zij oplossingen aan die gezondheid en heling bevorderen.
Er is iets mis met onze cultuur. Onze omgeving is toxisch, stelt Maté in het lijvige De mythe van normaal. Dagelijks worden we blootgesteld aan vele giftige stoffen, maar waar hij vooral op zinspeelt, is ons huidige sociale en politieke klimaat dat wordt gekenmerkt door wantrouwen, vijandigheid en polarisatie.
Het is opvallend hoe mensen beïnvloed worden door hun sociale en emotionele omgeving en hoe dit tot ziekte kan leiden. Hoewel we massaal supplementen slikken, gezond eten, aan yoga doen en allerlei (alternatieve) therapieën volgen, holt onze gezondheid achteruit.
Er is een groeiend aantal mensen met chronische ziekten, psychische stoornissen en/of verslavingen. Het onthutsende is: we zijn eraan gewend geraakt. We vinden het normaal.
Een heleboel dingen die in onze maatschappij als normaal worden gezien, zijn niet heilzaam of natuurlijk. Ze wijken af van onze biologische behoeften, zijn ongezond of ronduit schadelijk. Helaas zijn artsen en specialisten niet gewend om te informeren naar fysieke en emotionele omstandigheden die aan ziekte voorafgaan.
In reguliere medische kringen is dat zelfs not done. ‘Als je het op Harvard over de verbinding tussen lichaam en geest hebt, loopt je carrière gevaar’, aldus een vooraanstaand arts en academicus.
Artsen die afwijken van de medische orthodoxie voelen zich geïntimideerd en onbegrepen. Veelal blijven artsen de verheven deskundigen en patiënten de passieve ontvangers van medische zorg.
Maté verdiept zich al jaren in de vraag hoe mensen ziek worden en hoe ze genezen. Hij heeft aangetoond dat er een verband bestaat tussen stress en het ontstaan van ziekte en hoe groot de rol is van psychische en fysieke trauma’s. Negatieve ervaringen vroeg in het leven verhogen het gezondheidsrisico later in het leven.
In De mythe van normaal gaat hij verder waar hij gebleven is en zoekt hij de diepgang op. Dat geest en lichaam onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn zal inmiddels niemand meer verbazen. Minder bekend is dat dwangmatige onderdrukking van eigen behoeften, én de geestelijke toestand van de mens, factoren zijn bij het veroorzaken van bepaalde ziekten. De conclusie in dit boek, maar ook in zijn eerdere werken is dat trauma (Grieks voor ‘wond’) verankerd is in het zenuwstelsel.
Bij situaties die enigszins op de oorspronkelijke traumatische ervaring lijken komt de wond weer open te liggen. Trauma wordt opgeslagen waar woorden niet bij kunnen. Het gevoel ontstaat vaak voordat onze hersenen de kans hebben er een verhaal aan te hangen. Het is niet wat er met je gebeurt, maar wat er ín je gebeurt. Belangrijk is te beseffen dat het niet alleen voortkomt uit heftige gebeurtenissen zoals misbruik of pesten, maar zelfs bepaalde opmerkingen of een gebrek aan emotionele verbondenheid kan trauma veroorzaken.
Verdrukking van eigen behoeften, trauma uit de vroege kinderjaren en ons geestelijk welzijn zijn zwaarwegend voor een goede gezondheid en immuunsysteem. Regelmatig zien we dat cellen kwaadaardig kunnen worden, maar onder normale omstandigheden schakelt het afweersysteem de bedreiging uit.
De zienswijze van Maté kan ons helpen om inzicht te krijgen in het ontstaan en het verloop van symptomen. Net als in zijn vorige werken worden hier onderzoeken en studies aangehaald, onderbouwd en onderzocht. Ook worden er studies weerlegt en krijgen we onjuiste veronderstellingen onder ogen. Verderop in het boek laat Maté zien dat we onszelf via een niet al te diepgaand zelfonderzoek kunnen bevrijden.
Werden en worden jouw essentiële behoeften vervuld? Ben je in jouw jonge jaren veilig gehecht? Is er voldaan aan de 4 basisbehoeften die de natuurlijke ontwikkeling van de mens bevorderen? Mocht je bijvoorbeeld vrij spelen? Mocht je jezelf zijn? Deze vragen dwingen ons terug te kijken op onze kindertijd.
Door de gemedicaliseerde (westerse) cultuur zijn we vergeten om naar ons aangeboren lichaamsgevoel te luisteren, we negeren vaak onze intuïtie. Het gevolg is: innerlijke leegte, verslaving en dwangmatig gedrag, om maar iets te noemen.
In het boek Hongerige geesten wordt verklaard dat verslaving in welke vorm dan ook gekoppeld is aan trauma. Het trauma is vaak de koestering die je werd (of wordt) onthouden. Het gevolg is ondervoeding van lichaam, geest en ziel.
De mens is het enige wezen op aarde dat stelselmatig de aangeboren behoeften van hun eigen soort voor een gezonde groei tegenwerkt.
Ook de politiek speelt een rol bij ziekte en welzijn. Er is veel mis met de hedendaagse politiek en mediacultuur. We zien de dominantie van de elite en de aanval op de midden- en onderklasse waarbij de corona-crises de rijksten ter wereld nóg rijker hebben gemaakt. Maté zegt: ‘Mensen voelen zich vervreemd van de maatschappij en voelen zich slachtoffer van blinde economische krachten die buiten hun macht liggen.’
Vooral nu voelt men een verlies van verbondenheid en mede daardoor is er veel eenzaamheid. Het gevolg is dat we in een negatieve spiraal van sociale ontwrichting kunnen belanden, mentale disfunctie, wanhoop en lichamelijke ziekten liggen op de loer. Ook de ogenschijnlijk fantastische technische vooruitgang waaronder onze telefoon is voor velen een stressfactor, veelal zonder dat ze het zelf doorhebben.
De weg naar heelheid is verrassend eenvoudig. In het kort komt het erop neer dat je jouw authentieke zelf gaat leven en tegelijkertijd autonomie toont, waardoor je de regie over jouw leven terughaalt en verantwoordelijkheid neemt voor je bestaan. Weggestopte emoties opnieuw integreren en accepteren.
Dat zal zeker gepaard gaan met een hoop pijn en boosheid, maar vergeet niet dat de kracht van de menselijke geest onmeetbaar groot is. Daar kun je gebruik van maken! En als er dan niks is wat helpt, is er altijd nog psychedelica. Deze genezende eigenschappen geven hoopvolle resultaten. Ook daar wordt een hoofdstuk aan gewijd.
Hoe kunnen we zo’n enorme verzameling cultureel gefabriceerde misvattingen, vooroordelen, blinde vlekken en gezondheid schadende verzinsels ontrafelen, vooral als ze de belangen dienen van een wereldorde die alleen maar uit is op haar eigen voortbestaan, zelfs tot aan zelfvernietiging toe?
Maté reikt in De mythe van normaal werkelijke inzichten aan. Hij combineert zijn benadering en werkwijze als arts en verslavingsdeskundige met het huidige tijdsbeeld, de psycho-neuro-immunologie en de epigenetica. Door zijn waardevolle werk is er een nieuwe voorstelling van ziekte en gezondheid ontstaan. Als je alle interessante feiten en bespiegelingen zou opschrijven in een notitieboek dan heb je vele bladzijden nodig. Met recht is dit zijn beste werk.