Wanneer je lichaam nee zegt

Het boek Wanneer je lichaam nee zegt heeft mij inzicht gegeven in hoe een onbewuste manier van leven kan bijdragen aan het ontstaan van ziektes. Gabor Maté beschrijft voorbeelden van ziektes van patiënten, hun levensgeschiedenis en karakter. Hierbij wordt er regelmatig biologische- en medische terminologie gebruikt om hun situaties te verduidelijken (zie ook de uitgebreide notenlijst). Desondanks waren er toch een aantal medische termen die mij niet bekend zijn en wat het lezen er voor mij niet makkelijker op heeft gemaakt.

Om te genezen is het belangrijk te kijken naar wat niet werkt, wat is niet in evenwicht, wat heb ik genegeerd, waar zegt mijn lichaam nee tegen, de mind-body connectie.  Als deze vragen onbeantwoord blijven, zullen de stressfactoren onverminderd verantwoordelijk zijn voor de onbalans in ons.

De voorbeelden in het boek van mensen met een ziekte hebben veel gemeen met elkaar: de onderdrukking van boosheid, stress, het ontkennen van kwetsbaarheid en de compenserende hyperafhankelijkheid. Niemand kiest of ontwikkelt deze eigenschappen bewust. Het onderdrukken van boosheid is een grote risicofactor voor ziekte omdat het organisme er fysiologisch gezien meer door wordt belast. Het laatste hoofdstuk bevat de zeven elementen van genezing.

Ik zou het boek aanraden aan mensen die te kampen hebben met stress, fysiologische en/of psychologische problemen en aan de medische zorgbehandelaars.

Toen ik het boek ontving, viel me gelijk de mooie en rustige uitstraling van de kaft op. De kaft is door zijn zacht roze kleur en vormgeving voor mijn gevoel gericht op de vrouwelijke lezer. De titel van het boek geeft duidelijk aan waar het boek over gaat en de ondertitel geeft de diepere inhoud weer. Op de achterkant wordt beschreven welke hoofdvragen er beantwoord worden in dit boek van Maté. Mijn eerste indruk van het boek is goed en zorgt ervoor dat ik gelijk begin met lezen in het boek. Het boek is opgedeeld in 19 hoofdstukken en begint met een kleine inleiding getiteld: Opmerking voor de lezer. Hierin wordt beschreven dat inzicht in onszelf en de werking van onze geest en ons lichaam nog waardevoller voor ons is dan advies en voorschriften. De duidelijke inhoudsopgave en de verwijzende noten zorgen ervoor dat de lezer naast dit boek ook nog meer diepgang kan zoeken. Mate heeft 3 bestsellers op zijn naam staan en een vierde met een co-auteur.

Het boek is geschreven voor de leek onder ons die (intuïtief) begrepen heeft dat het lichaam en geest niet van elkaar gescheiden kunnen worden bij het behandelen van ziekten.

De titels van de hoofdstukken geven niet weer welke ziektebeelden in die hoofdstukken aanbod komen. Hiervoor dient het register gebruikt te worden. Het was praktisch geweest als dat in één oogopslag te zien was via de titels. Een kritische noot is dat de zinnen erg lang zijn en er veel medische termen gebruikt worden ook al wordt benadrukt dat het boek voor de leek is geschreven.

Mijn verwachtingen van het boek worden waar gemaakt, door de praktijkverhalen en de onderbouwing vanuit de medische wetenschap wordt zeer duidelijk dat geest en lichaam voor de behandeling van de ziektebeelden welke Maté beschrijft verbonden zijn. Er wordt diep op ingegaan wat voor rol je verleden speelt bij het mogelijk ontstaan van bepaalde ziektebeelden.

Het boek heeft veel diepgang en is afgezien van de lange zinnen en het gebruik van veel medische termen erg boeiend en houdt je als lezer in haar greep. Zoals eerder genoemd is het prettig dat de schrijver veel praktijkverhalen gebruikt in het boek, waardoor je als lezer meer betrokken raakt bij het boek en er verheldering en onderbouwing volgt. Het boek zal nog veel weerstand kunnen oproepen bij de medici die niet holistisch kijken. Ook is het boek eventueel confronterend voor de desbetreffende mensen die te kampen hebben met de ziektebeelden die aanbod komen in dit boek.

Er wordt benadrukt in het boek dat schuld geen rol speelt, maar mogelijk kan dit wel zo voelen.

Het boek is een soort handleiding voor mensen die ervoor openstaan om verder te kijken naar de ziekte die ze hebben. Dit boek zou ik aanraden aan mensen die inzien dat lichaam en geest onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden. Dat verleden en heden een rol spelen bij het ontstaan van klachten.

Als verpleegkundige zou ik dit boek aan collegae aanraden om meer inzicht te krijgen en te ondersteunen. Met behulp van vraaggerichte zorg ook gericht op geest. Ziektebeelden die Maté in zijn boek aanstipt, zijn: auto-immuunziektes, verschillende typen kanker, dementie. Het boek laat zien dat veel uit je leven een rol speelt bij het mogelijk krijgen van deze ziekten, waardoor er indien er inzicht komt ook de mogelijkheid is het ziekteproces te verbeteren of vertragen.

Wat me in het boek aansprak was de afwisseling tussen onderbouwing vanuit medisch wetenschappelijk onderzoek en praktijk. Wat Maté opviel en ook anderen in de medische wereld. Maar ook dat Maté schrijft dat bepaalde zienswijzen nog erg op weerstand stuiten in de medische wereld. Een interessant boek dat een link legt tussen persoonlijkheden, omstandigheden, achtergronden, psychische problematiek en het (mogelijk) ontstaan van bepaalde ziektebeelden.

Een boek om achter elkaar door te lezen. En dan nog een stukje hier, een stukje daar. En om er dan over na te denken en het in verband met je eigen leven te brengen.

Dr Gabor Maté, een arts met veel verstand van complexe zorg door problemen op het gebied van verslaving, stress en mentale aandoeningen, heeft Wanneer je lichaam nee zegt, verborgen stress en de gevolgen voor je gezondheid geschreven.

Enerzijds vanwege het soort cliënten dat ik in mijn praktijk krijg, anderzijds door mijn eigen gezondheidsperikelen, en derdezijds om wat het virus corona en de anti-corona-maatregelen ons aandoen, wilde ik dit boek heel graag lezen.
Er stonden natuurlijk dingen in die ik al wist en ook dagelijks betrek in de therapie en zorg die ik geef aan mijn cliënten.
Maar dat was hier slechts het fundament, waarop het gebouw werd opgetrokken van zijn conclusies uit onderzoeken en praktijkervaring en met cliënten, maar ook ervaringen uit zijn eigen leven.

Hoe wonderlijk het is (en hoe herkenbaar!), dat er mensen zijn die een innerlijk mechaniekje hebben dat maakt dat ze zich ‘flink’ houden, doen alsof ze geen klachten hebben.
Ook als ze zelf heel goed weten en voelen dat er iets in hun lichaam pijn doet, moeite geeft.
Ook als er geen noodzaak is om zich ‘groot’ te houden, omdat ze alleen zijn, of bij iemand waarvan ze 100% zeker weten dat die het hen niet aan zal rekenen dat ze ergens pijn hebben; er juist begrip en een warm gevoel voor zullen hebben.

Waarom?
Waarom zijn sommige mensen van nature zo ‘onverstandig flink’?
Ligt dat aan de eisen die hun ouders aan hen stelden toen ze nog jong en ontvankelijk waren? (Het is lange tijd erg ‘in’ geweest om vooral moeders overal de schuld van te geven.)
Nee.
Ligt het aan anderszins strenge, liefdeloze omgevingen waar deze mensen als klein kind hebben verkeerd?
Ook niet.

Om de een of andere reden ervaren sommige mensen als klein kind al de omgeving als dermate stressvol dat ze niet in staat waren om de liefde en warmte die er ook waren op te nemen.
Net als het zo wonderlijk is dat juist die mensen met de minste weerstand de minste immuniteit opbouwen na het krijgen van een griepprik.
Dat had ik niet verwacht. Ook al weet ik wel dat mensen met Alzheimer of andere chronische, diepgaande ziekten veel trager genezen van wondjes dan mensen die op alle gebieden goed in hun vel steken.

Wat ik uit het boek afleidde, is dat mensen die snel overprikkeld zijn zich ofwel afsluiten voor nieuwe prikkels (ook als dat liefdevolle dingen van hun ouders of anderen zijn), ofwel voorkomen dat die prikkels binnenkomen (doorlopen, dat je pijn niet voelt), er gevoelig voor zijn om hun lichaam van binnenuit ‘aan te vallen’ ter bescherming van zichzelf. Ziekten en kwalen groter en nadrukkelijker te maken zodat ze uiteindelijk hun pijn niet meer kunnen negeren.

En dat je dus heel veel meer rust en prikkelarmheid op moet zoeken om de berichten van je lichaam te kùnnen voelen, voordat ze echt erg zijn geworden, en te kunnen werken aan herstel. En daarna pas aan het opbouwen van weerstand. Auw!

Dat betekent niet veel goeds voor mensen die vanuit ‘flinkheid’ een beroep in de zorg gekozen hebben, in combinatie met de huidige corona-situatie. Auw!
Dus des te meer reden om heel erg zuinig op alle zorgprofessionals te zijn!

Het omslag spreekt mij aan, deze heeft zachte kleuren, een duidelijk lettertype en een aansprekende illustratie. Mijn eerste indruk is dat ik een informatief boek ga lezen. Ik verwacht dat dit boek mij meer inzicht geeft over de gevolgen van (langdurige) stress op het lichaam, de mind-bodyconnectie. Een verzorgd en serieus informatief boek geschreven door een arts met veel ervaring. Ik denk dat ik het boek zou aanraden aan familie en eventueel aan vrienden.

Dit boek is een aanrader voor mensen die dagelijks te maken hebben met (ernstige) lichamelijke pijnklachten. In de basis kennen vrijwel alle lichamelijke klachten een oorsprong in (langdurige chronische) stress (denk hierbij bijvoorbeeld aan MS, kanker, hart en vaatziekten en reuma/artritis.) Vooral de hoofdstukken over de biologische aspecten van relaties, het effect van verlies op ons lichaam en de zeven elementen van genezing spraken mij aan en vond ik bovengemiddeld interessant. Het boek leest niet heel gemakkelijk, maar als je er echt voor gaat zitten dan is dit boek meer dan de moeite waard. Eigenlijk zouden studenten geneeskunde dit boek standaard moeten lezen als een waardevolle aanvulling op hun reguliere opleiding.

Dit boek stond al langere tijd op mijn wishlist en ik ben ontzettend bij dat ik het nu gelezen heb.

Gabor Maté laat zien hoe belangrijk een holistische aanpak, op gebied van het lichaam, de mind en het spirituele, is voor onze gezondheid. Aan de hand van diverse casussen met betrekking tot verschillende ziektes (denk aan kanker, MS, alzheimer, etc.) laat hij zien wat de effecten van stress zijn op onze gezondheid. Hij laat zien dat als wij geen nee durven zeggen, ons lichaam dit voor ons doet. Eigenlijk is het zo mooi hoe ons lichaam ons boodschappen geeft en ons beschermt.

“De oplaaiende ziektesymptomen dwongen patiënten ertoe om de stressvolle omgang met andere mensen te vermijden. Het lichaam zegt dan nee.”

Daarnaast vind ik het ook mooi hoe de auteur specifiek benadrukt dat er nergens sprake is van schuld. Het is niet je eigen schuld dat je ziek bent geworden, daar gaat het niet om. Het gaat juist om inzicht en een andere invalshoek dan alleen symptoombestrijding. Ook wordt er nog aandacht besteed aan de zeven elementen van genezing, wat het dus een heel compleet boek maakt.

Ik vind het zo’n interessant boek dat ik het eigenlijk niet weg wilde leggen. Aan de andere kant komt er zoveel informatie op je af, dat dat juist wel goed was. Ik zou het boek absoluut aanraden. Als er op grotere schaal op deze manier naar gezondheid zou worden gekeken, zouden er grote veranderingen plaatsvinden. Daar ben ik van overtuigd.