SOLK

Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten

SOLK - cover
SOLK - achterkant
Bekijk de achterkant
Bekijk de voorkant

Download het gratis fragment

In SOLK, somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten van Saskia de Bruin krijgen somatische klachten een naam en krijg je inzichten om een gevoelvoller leven te leiden. Veel mensen hebben last van lichamelijke klachten waarvoor artsen geen lichamelijke oorzaak kunnen vinden. De naam hiervoor is SOLK, Somatisch Onvoldoende Verklaarde Lichamelijke Klachten.

In SOLK, somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten van Saskia de Bruin krijgen somatische klachten een naam en krijg je inzichten om een gevoelvoller leven te leiden. Veel mensen hebben last van lichamelijke klachten waarvoor artsen geen lichamelijke oorzaak kunnen vinden. De naam hiervoor is SOLK, Somatisch Onvoldoende Verklaarde Lichamelijke Klachten. Patiënten voelen zich vaak niet serieus genomen, maar tobben wel degelijk met deze klachten. Op basis van de baanbrekende inzichten van voormalig neuroloog Marten Klaver legt Saskia de Bruin uit wat SOLK is en hoe deze klachten kunnen ontstaan. Ze is pleitbezorger van een gevoelvoller leven als oplossing voor onze klachten.

Lees meer ➔

In SOLK, somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten van Saskia de Bruin krijgen somatische klachten een naam en krijg je inzichten om een gevoelvoller leven te leiden. Veel mensen hebben last van lichamelijke klachten waarvoor artsen geen lichamelijke oorzaak kunnen vinden. De naam hiervoor is SOLK, Somatisch Onvoldoende Verklaarde Lichamelijke Klachten. Patiënten voelen zich vaak niet serieus genomen, maar tobben wel degelijk met deze klachten. Op basis van de baanbrekende inzichten van voormalig neuroloog Marten Klaver legt Saskia de Bruin uit wat SOLK is en hoe deze klachten kunnen ontstaan. Ze is pleitbezorger van een gevoelvoller leven als oplossing voor onze klachten.

Lees meer >
Over de auteur
Productinfo
Recensies
Inhoud

Saskia de Bruin

Saskia de Bruin

Saskia de Bruin is eigenaar en oprichter van De GeluksOnderneming. Ze begeleidt mensen in hun zoektocht naar een creatief, bezield en liefdevol leven. Ze houdt zich bezig met biodanza, ontspanning door middel van lichaamsgewaarzijn, mindfulness, dance for health en ze geeft regelmatig schrijfworkshops. 

Ze schreef diverse boeken, waaronder 'Weg van de pijn' en 'SOLK' In deze boeken laat ze zien dat pijn vaak een verborgen agenda heeft. Ze ontdekte dat ons lichaam pijn en andere klachten kan gebruiken om ons te beschermen tegen emoties die we als bedreigend, onacceptabel of overweldigend ervaren. Ook wel SOLK genoemd: somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten.

Meer boeken van deze auteur

Productinfo

  • Taal: Nederlands
  • ISBN: 9789020216936

Wat vinden anderen van Solk van Saskia de Bruin?

Een uiterst nuttig boek om te lezen met zeer veel toepasbare informatie

  • Anne van der Sanden
  • 01/10/2020

Toen ik de maandelijkse recensie-oproep van AnkhHermes las, viel mijn oog op deze term. Ik had er nog nooit van gehoord, maar aangezien ik zelf ‘lijd’ ...

Lees recensie

Toen ik de maandelijkse recensie-oproep van AnkhHermes las, viel mijn oog op deze term. Ik had er nog nooit van gehoord, maar aangezien ik zelf ‘lijd’ aan een – volgens vele artsen in verschillende landen – onverklaarbaar schildklierprobleem, was mijn interesse meteen gewekt. Tot mijn vreugde kreeg ik het boek vervolgens thuis om te recenseren. Ik hoopte met dit boek een handvat te krijgen voor het beginnen van het herstellen van mijn ‘probleem’.

Wat mij meteen opviel was de omslag met een blauwe wervelwind, tegelijkertijd deed het me ook denken aan een rustig stromende rivier. Het gaf me de hoop dat het boek mijzelf zou kunnen helpen in een rustiger vaarwater terecht te komen.

In de eerste hoofdstukken van het boek wordt aandacht besteed aan SOLK en andere lichaam theorieën. Dit gaf mij een goed overzicht en hielp me bij het begrijpen van de term SOLK, waar ik me steeds meer in kon vinden. Het over het hoofd zien van een diepere oorzaak van klachten is ook bij mijn probleem ongetwijfeld van belang, en het wegdrukken van emoties heb ik – zeker in mijn jeugd – veelvuldig gedaan. Zoals het boek dan ook aangeeft is dit ook de norm in de samenleving – sommige emoties, zoals boosheid, mogen niet gevoeld worden. Het wegdrukken daarvan kan dan leiden tot lichamelijk klachten. Toen ik dit las ging er een belletje rinkelen. Na het lezen van deze eerste hoofdstukken en het begrijpen van de term SOLK was ik erg benieuwd naar handvatten, iets om mee te beginnen aan herstel.

Bijzonder in het boek vond ik de uitleg over ‘De Reis van de Held’, die ik alleen ken met betrekking tot het schrijven van literatuur. Saskia de Bruin legt het in SOLK uit als een proces, dat wij volgens haar allemaal mee zouden moeten maken in het zoeken naar ons innerlijke zelf. Deze vergelijking voelde voor mij verassend herkenbaar en toepasbaar. Ook de concrete opties voor hulp bij herstel die worden gegeven in het boek – zoals het beoefenen van Mindfulness en Biodanza vond ik prettig en toepasbaar. Maar wat me wellicht het meest aansprak, was de zin; ‘we moeten gevoelvoller leven’, we moeten met meer aandacht naar onze gevoelens kijken en ze durven te voelen, aangezien ik denk dat ik vaak te snel door gevoelens heen ga en ze er niet laat zijn. Tevens geeft het boek aan om met behulp van een goede therapeut op zoek naar de gaan naar de oorzaak van het probleem. Hoewel dit mij enigszins beangstigd, heeft het boek me aangespoord dit toch te gaan doen.

In essentie is dit een uiterst nuttig boek om te lezen met zeer veel toepasbare informatie. Soms vond ik de volgorde van het boek niet geheel logisch en graag had ik wat meer persoonlijke voorbeelden uit het leven van de auteur gehad zoals waarom dit boek? Wat betekent SOLK persoonlijk voor haar? SOLK was daarnaast voor mij soms confronterend om te lezen, ik kon per keer slechts enkele hoofdstukken lezen om de woorden voldoende tot me door te laten dringen.

Gevoel voor herstel – SOLK – Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten, is een zeer goed geschreven en vormgegeven boek en zeker aan te raden voor degenen die dieper in willen gaan op klachten die niet louter lichamelijk verklaard kunnen worden. Het is een uitstekend opstapje en geeft voldoende handvatten voor de weg naar verder herstel. Ik ben dankbaar dat ik het gelezen heb.

 

Lees minder

De ondertitel van het boek ‘Gevoel voor herstel’ is hier zéker op zijn plaats.

  • Huub Fest
  • 01/12/2020

Lichaam en geest horen bij elkaar en dat is in een mooi verhaal van zes blinde mannen weergegeven. Het laat zien wat het brein allemaal doet.

Saskia ...

Lees recensie

Lichaam en geest horen bij elkaar en dat is in een mooi verhaal van zes blinde mannen weergegeven. Het laat zien wat het brein allemaal doet.

Saskia de Bruin beschrijft in het boek een aantal theorieën, emoties en systemen, die zéér goed worden uitgelegd. Ze beschrijft in haar boek een aantal oefeningen zoals, lichaamstaal, lichaamskaart, niet weten wat je weet, emotietekenen, leren luisteren naar je gevoel, kracht en stilte enzovoort.

Saskia laat vele aspecten zien en voelen van je lichaam terwijl je aan het lezen bent (tenminste, dat is wat ik voel). Ze neemt je mee naar een andere manier van leven. Je krijgt een andere kijk op pijn, trauma en stress. Door te erkennen en herkennen is herstel mogelijk. Zoals op de achterflap van het boek staat: ‘Dit boek is een uitnodiging om op zoek te gaan naar wat jou kan helpen helen en herstellen.’

SOLK is niet alleen een zéér uitgebreid boek geworden maar ook bijzonder interessant. Het is een boek wat je niet in één keer uitleest, maar daar rustig de tijd voor moet nemen en op je in moet laten werken. Het is een boek wat je dus vaker ter hand neemt. En wat er geschreven staat is méér dan de moeite waard.

De ondertitel van het boek ‘Gevoel voor herstel’ is hier zéker op zijn plaats.

 

Lees minder

Ons gevoel vormt de brug tussen het lichamelijke en het geestelijke

  • Alida Verhave
  • 01/11/2020

Dit boek spreekt mij aan omdat ik zelf ook last van SOLK heb. Op het omslag staat een symbolische expressie van pijn in blauwgroene kleuren. Het boek geeft ...

Lees recensie

Dit boek spreekt mij aan omdat ik zelf ook last van SOLK heb. Op het omslag staat een symbolische expressie van pijn in blauwgroene kleuren. Het boek geeft uitgebreide informatie en is overzichtelijk. Het heeft mij inzichten gegeven die kunnen bijdragen aan herstel. Het voorwoord is geschreven door Marten Klaver, neuroloog en psychiater, die zijn visie geeft over SOLK. In de appendix is een neurologische bijlage te vinden over het limbisch systeem.

SOLK staat voor somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten. Ook Saskia de Bruin had jarenlang last van SOLK. Om te herstellen van SOLK moeten we de emotie centraal zetten. We moeten op zoek gaan naar de diepe emoties die duurzaam aanwezig zijn en steeds opnieuw kunnen opspelen, want de stressor (oorzaak van de stress) komt vaak voort uit die duurzame diepe persoonlijke emoties.

Ons gevoel vormt de brug tussen het lichamelijke en het geestelijke en is dus essentieel om heel te zijn. Geruststelling en aanraking helpt het zenuwstelsel te kalmeren en opent de weg naar een nieuw perspectief op de klachten. Het is belangrijk de diepe gevoelens bespreekbaar maken, ruimte te maken voor het voelen en voor lichaams-gewaar zijn en durven zoeken naar de bronnen van de stress. Dieper graven, om verder te komen. Want bij SOLK is er altijd iets groters en diepers in het spel dan je aan de oppervlakte van de klacht kunt aflezen.

Achter in het boek staan oefeningen en een lijst met therapievormen die kunnen bijdragen aan het herstel van SOLK.

Ik zou het boek aanraden aan iedereen die kampt met SOLK, huisartsen, psychologen, psychotherapeuten, lichaamsgerichte therapeuten en pedagogisch medewerkers.

Lees minder

Inleiding 11
Voorwoord door Marten Klaver 17

Deel 1 solk verklaard 25
1. Op weg naar meer inzicht 27
Wat is solk? 27
De verbinding tussen lichaam en geest 27
Meer kennis en bekendheid zijn nodig 30

2. Een bredere kijk op pijn (en andere klachten) 36
De fysiologie van pijn 36
De functie van pijn 36
Meer over de relatie tussen schade en pijn 39
Hoe werkt pijn? 40
Een gevolg van pijn 40
De invloed van emoties, gedachten en overtuigingen 43
Hoe pijn chronisch wordt 44
Systemen binnen het zenuwstelsel 45
Onderlinge verbondenheid van de verschillende systemen 49
Huidige theorieën over solk 50
De noodzaak om klachten in stand te houden 55
Samengevat 58

3. solk en de Limbische Verklaring van Marten Klaver 59
Het limbisch systeem 60
Meer over emoties 63
Over waarnemen, bewustzijn en gewaarworden 74
Luisteren naar je lichaam 75
Het pijnsysteem 76
Het aandriftsysteem 78
Het aandachtsysteem 78
Geheugen 79
Het autonome zenuwstelsel en proprioceptie 79
Ingangen naar het herstel van solk 82
Stressortherapie op basis van de Limbische Verklaring 85
Verschillende soorten emoties, de weg naar expressie 87
Meer over het begrip stressor 89
Wat is nodig om te herstellen? 91
Denken, voelen en doen 97
Gevoelvoller leven 100
Inzicht en ervaringen 101
De klacht onthult een innerlijk conflict 104

Deel 2 Een mythologisch perspectief 107
Verhalen bieden inzicht, troost en een nieuw perspectief 109
De mythe van de Minotaurus 110
De reis van de held 118
Troost 122

Deel 3 Op zoek naar een andere manier van leven 125
Onze tijdgeest die niet meehelpt 127
Inzichten die helpen 130
Biodanza, een weg van gevoelvolle beweging 133
Er is zachtheid nodig 136
Drie helende bewegingen 137

Deel 4 Gevoelvoller leven 141
Hoe we onze emoties uit de weg gaan 143
Aandacht voor wat hier en nu in ons leven speelt 156
Lichamelijk leren luisteren naar je gevoel 156
Leren surfen op de golven van je gemoed 162
De kracht van stilte, meditatie en aandachtstraining 170
Aanraking, geruststelling, troost 176
Reflectie en expressie op papier 181
Tekenen 182
Schrijven 192

Tot slot 203
Een houding die wonderen doet 204
Epiloog 207

Noten 215
Geraadpleegde literatuur 217
Opdracht en dankwoord 227
Appendix: neurologische bijlage 229

14,99

Je bestelt bij

Ook beschikbaar als

Paperback
€ 24.50

Meer info ➔

Ebook

Je bestelt bij

Ook beschikbaar als

Paperback
€ 24.50


Over de auteur ➔

Saskia de Bruin

Saskia de Bruin

Saskia de Bruin is eigenaar en oprichter van De GeluksOnderneming. Ze begeleidt mensen in hun zoektocht naar een creatief, bezield en liefdevol leven. Ze houdt zich bezig met biodanza, ontspanning door middel van lichaamsgewaarzijn, mindfulness, dance for health en ze geeft regelmatig schrijfworkshops. 

Ze schreef diverse boeken, waaronder 'Weg van de pijn' en 'SOLK' In deze boeken laat ze zien dat pijn vaak een verborgen agenda heeft. Ze ontdekte dat ons lichaam pijn en andere klachten kan gebruiken om ons te beschermen tegen emoties die we als bedreigend, onacceptabel of overweldigend ervaren. Ook wel SOLK genoemd: somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten.

Meer boeken van deze auteur
Productinfo ➔
  • Taal: Nederlands
  • ISBN: 9789020216936
Recensies ➔

Wat vinden anderen van Solk van Saskia de Bruin?

Een uiterst nuttig boek om te lezen met zeer veel toepasbare informatie

  • Anne van der Sanden
  • 01/10/2020

Toen ik de maandelijkse recensie-oproep van AnkhHermes las, viel mijn oog op deze term. Ik had er nog nooit van gehoord, maar aangezien ik zelf ‘lijd’ ...

Lees recensie

Toen ik de maandelijkse recensie-oproep van AnkhHermes las, viel mijn oog op deze term. Ik had er nog nooit van gehoord, maar aangezien ik zelf ‘lijd’ aan een – volgens vele artsen in verschillende landen – onverklaarbaar schildklierprobleem, was mijn interesse meteen gewekt. Tot mijn vreugde kreeg ik het boek vervolgens thuis om te recenseren. Ik hoopte met dit boek een handvat te krijgen voor het beginnen van het herstellen van mijn ‘probleem’.

Wat mij meteen opviel was de omslag met een blauwe wervelwind, tegelijkertijd deed het me ook denken aan een rustig stromende rivier. Het gaf me de hoop dat het boek mijzelf zou kunnen helpen in een rustiger vaarwater terecht te komen.

In de eerste hoofdstukken van het boek wordt aandacht besteed aan SOLK en andere lichaam theorieën. Dit gaf mij een goed overzicht en hielp me bij het begrijpen van de term SOLK, waar ik me steeds meer in kon vinden. Het over het hoofd zien van een diepere oorzaak van klachten is ook bij mijn probleem ongetwijfeld van belang, en het wegdrukken van emoties heb ik – zeker in mijn jeugd – veelvuldig gedaan. Zoals het boek dan ook aangeeft is dit ook de norm in de samenleving – sommige emoties, zoals boosheid, mogen niet gevoeld worden. Het wegdrukken daarvan kan dan leiden tot lichamelijk klachten. Toen ik dit las ging er een belletje rinkelen. Na het lezen van deze eerste hoofdstukken en het begrijpen van de term SOLK was ik erg benieuwd naar handvatten, iets om mee te beginnen aan herstel.

Bijzonder in het boek vond ik de uitleg over ‘De Reis van de Held’, die ik alleen ken met betrekking tot het schrijven van literatuur. Saskia de Bruin legt het in SOLK uit als een proces, dat wij volgens haar allemaal mee zouden moeten maken in het zoeken naar ons innerlijke zelf. Deze vergelijking voelde voor mij verassend herkenbaar en toepasbaar. Ook de concrete opties voor hulp bij herstel die worden gegeven in het boek – zoals het beoefenen van Mindfulness en Biodanza vond ik prettig en toepasbaar. Maar wat me wellicht het meest aansprak, was de zin; ‘we moeten gevoelvoller leven’, we moeten met meer aandacht naar onze gevoelens kijken en ze durven te voelen, aangezien ik denk dat ik vaak te snel door gevoelens heen ga en ze er niet laat zijn. Tevens geeft het boek aan om met behulp van een goede therapeut op zoek naar de gaan naar de oorzaak van het probleem. Hoewel dit mij enigszins beangstigd, heeft het boek me aangespoord dit toch te gaan doen.

In essentie is dit een uiterst nuttig boek om te lezen met zeer veel toepasbare informatie. Soms vond ik de volgorde van het boek niet geheel logisch en graag had ik wat meer persoonlijke voorbeelden uit het leven van de auteur gehad zoals waarom dit boek? Wat betekent SOLK persoonlijk voor haar? SOLK was daarnaast voor mij soms confronterend om te lezen, ik kon per keer slechts enkele hoofdstukken lezen om de woorden voldoende tot me door te laten dringen.

Gevoel voor herstel – SOLK – Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten, is een zeer goed geschreven en vormgegeven boek en zeker aan te raden voor degenen die dieper in willen gaan op klachten die niet louter lichamelijk verklaard kunnen worden. Het is een uitstekend opstapje en geeft voldoende handvatten voor de weg naar verder herstel. Ik ben dankbaar dat ik het gelezen heb.

 

Lees minder

De ondertitel van het boek ‘Gevoel voor herstel’ is hier zéker op zijn plaats.

  • Huub Fest
  • 01/12/2020

Lichaam en geest horen bij elkaar en dat is in een mooi verhaal van zes blinde mannen weergegeven. Het laat zien wat het brein allemaal doet.

Saskia ...

Lees recensie

Lichaam en geest horen bij elkaar en dat is in een mooi verhaal van zes blinde mannen weergegeven. Het laat zien wat het brein allemaal doet.

Saskia de Bruin beschrijft in het boek een aantal theorieën, emoties en systemen, die zéér goed worden uitgelegd. Ze beschrijft in haar boek een aantal oefeningen zoals, lichaamstaal, lichaamskaart, niet weten wat je weet, emotietekenen, leren luisteren naar je gevoel, kracht en stilte enzovoort.

Saskia laat vele aspecten zien en voelen van je lichaam terwijl je aan het lezen bent (tenminste, dat is wat ik voel). Ze neemt je mee naar een andere manier van leven. Je krijgt een andere kijk op pijn, trauma en stress. Door te erkennen en herkennen is herstel mogelijk. Zoals op de achterflap van het boek staat: ‘Dit boek is een uitnodiging om op zoek te gaan naar wat jou kan helpen helen en herstellen.’

SOLK is niet alleen een zéér uitgebreid boek geworden maar ook bijzonder interessant. Het is een boek wat je niet in één keer uitleest, maar daar rustig de tijd voor moet nemen en op je in moet laten werken. Het is een boek wat je dus vaker ter hand neemt. En wat er geschreven staat is méér dan de moeite waard.

De ondertitel van het boek ‘Gevoel voor herstel’ is hier zéker op zijn plaats.

 

Lees minder

Ons gevoel vormt de brug tussen het lichamelijke en het geestelijke

  • Alida Verhave
  • 01/11/2020

Dit boek spreekt mij aan omdat ik zelf ook last van SOLK heb. Op het omslag staat een symbolische expressie van pijn in blauwgroene kleuren. Het boek geeft ...

Lees recensie

Dit boek spreekt mij aan omdat ik zelf ook last van SOLK heb. Op het omslag staat een symbolische expressie van pijn in blauwgroene kleuren. Het boek geeft uitgebreide informatie en is overzichtelijk. Het heeft mij inzichten gegeven die kunnen bijdragen aan herstel. Het voorwoord is geschreven door Marten Klaver, neuroloog en psychiater, die zijn visie geeft over SOLK. In de appendix is een neurologische bijlage te vinden over het limbisch systeem.

SOLK staat voor somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten. Ook Saskia de Bruin had jarenlang last van SOLK. Om te herstellen van SOLK moeten we de emotie centraal zetten. We moeten op zoek gaan naar de diepe emoties die duurzaam aanwezig zijn en steeds opnieuw kunnen opspelen, want de stressor (oorzaak van de stress) komt vaak voort uit die duurzame diepe persoonlijke emoties.

Ons gevoel vormt de brug tussen het lichamelijke en het geestelijke en is dus essentieel om heel te zijn. Geruststelling en aanraking helpt het zenuwstelsel te kalmeren en opent de weg naar een nieuw perspectief op de klachten. Het is belangrijk de diepe gevoelens bespreekbaar maken, ruimte te maken voor het voelen en voor lichaams-gewaar zijn en durven zoeken naar de bronnen van de stress. Dieper graven, om verder te komen. Want bij SOLK is er altijd iets groters en diepers in het spel dan je aan de oppervlakte van de klacht kunt aflezen.

Achter in het boek staan oefeningen en een lijst met therapievormen die kunnen bijdragen aan het herstel van SOLK.

Ik zou het boek aanraden aan iedereen die kampt met SOLK, huisartsen, psychologen, psychotherapeuten, lichaamsgerichte therapeuten en pedagogisch medewerkers.

Lees minder
Inhoud ➔

Inleiding 11
Voorwoord door Marten Klaver 17

Deel 1 solk verklaard 25
1. Op weg naar meer inzicht 27
Wat is solk? 27
De verbinding tussen lichaam en geest 27
Meer kennis en bekendheid zijn nodig 30

2. Een bredere kijk op pijn (en andere klachten) 36
De fysiologie van pijn 36
De functie van pijn 36
Meer over de relatie tussen schade en pijn 39
Hoe werkt pijn? 40
Een gevolg van pijn 40
De invloed van emoties, gedachten en overtuigingen 43
Hoe pijn chronisch wordt 44
Systemen binnen het zenuwstelsel 45
Onderlinge verbondenheid van de verschillende systemen 49
Huidige theorieën over solk 50
De noodzaak om klachten in stand te houden 55
Samengevat 58

3. solk en de Limbische Verklaring van Marten Klaver 59
Het limbisch systeem 60
Meer over emoties 63
Over waarnemen, bewustzijn en gewaarworden 74
Luisteren naar je lichaam 75
Het pijnsysteem 76
Het aandriftsysteem 78
Het aandachtsysteem 78
Geheugen 79
Het autonome zenuwstelsel en proprioceptie 79
Ingangen naar het herstel van solk 82
Stressortherapie op basis van de Limbische Verklaring 85
Verschillende soorten emoties, de weg naar expressie 87
Meer over het begrip stressor 89
Wat is nodig om te herstellen? 91
Denken, voelen en doen 97
Gevoelvoller leven 100
Inzicht en ervaringen 101
De klacht onthult een innerlijk conflict 104

Deel 2 Een mythologisch perspectief 107
Verhalen bieden inzicht, troost en een nieuw perspectief 109
De mythe van de Minotaurus 110
De reis van de held 118
Troost 122

Deel 3 Op zoek naar een andere manier van leven 125
Onze tijdgeest die niet meehelpt 127
Inzichten die helpen 130
Biodanza, een weg van gevoelvolle beweging 133
Er is zachtheid nodig 136
Drie helende bewegingen 137

Deel 4 Gevoelvoller leven 141
Hoe we onze emoties uit de weg gaan 143
Aandacht voor wat hier en nu in ons leven speelt 156
Lichamelijk leren luisteren naar je gevoel 156
Leren surfen op de golven van je gemoed 162
De kracht van stilte, meditatie en aandachtstraining 170
Aanraking, geruststelling, troost 176
Reflectie en expressie op papier 181
Tekenen 182
Schrijven 192

Tot slot 203
Een houding die wonderen doet 204
Epiloog 207

Noten 215
Geraadpleegde literatuur 217
Opdracht en dankwoord 227
Appendix: neurologische bijlage 229