Niet langer achtervolgd door het verleden

Vol verwachting keek ik ernaar uit om het boek Niet langer achtervolgd door het verleden van James Hollis te mogen lezen.

Zijn we niet allemaal bekend met de spoken uit ons verleden die ons te pas en te onpas blijven achtervolgen?

De illustratie op de voorkant spreekt me direct aan, simpel maar passend bij het thema: een maan die licht geeft in de duisternis. Het maakt me nieuwsgierig naar de inhoud van het boek.

Ook ik ken, zoals zovelen, de beperkingen en blokkades van het verleden, die mij afremmen om vol in het leven te staan. In het boek hoop ik dan ook te vinden hoe je aan de slag kunt gaan met het verjagen van deze spoken uit het verleden, zoals Hollis het zelf al zo mooi zegt.

Het eerste gedeelte van het boek is wat abstract en theoretisch beschreven. Hollis, zelf Jungiaans psychoanalist, gebruikt regelmatig vaktermen die voor de lezer wellicht moeilijk te begrijpen zijn. Hollis legt uit hoe onze opvattingen en meningen ontstaan, hoe ze gevormd worden en wat de invloed van het verleden is. We kijken allemaal door een andere lens, dit is vaak het resultaat van een bepaalde opvoeding, gevoed en gekleurd door de verwachtingen van onze ouders, voorouders en de maatschappij. Een mooi voorbeeld dat bij mij blijft hangen, is dat Hollis aangeeft hoe boodschappen van ouders doorklinken bij hun kinderen, die dat op hun beurt vaak weer doorgeven aan hun kinderen. Vaak ontstaat dan de neiging tot identificeren met deze boodschap en zie je dat de kinderen, of zij nu willen of niet, onbewust de boodschap meenemen in hun huidige leven. Een rake vraag, die mij tot nadenken zet is, in hoeverre je dan nog in contact bent met jezelf. Luister je naar de roep van je ziel, of leef jij vooral de verwachtingen van anderen? Hollis beschrijft de uitdagingen die spelen in onze huidige maatschappij, waarbij wij steeds verder verwijderd zijn geraakt van onze kern.

Hollis probeert de lezer te raken met scherpe vragen, die je laten nadenken en aanzetten tot reflecteren. Ik merkte dat ik regelmatig een spiegel voorgehouden kreeg. Het boek laat je nadenken over je eigen patronen en blokkades. Het onzichtbare verleden blijft, het verleden is niet voorbij. Dit is een terugkerend thema in het boek van Hollis.

Naarmate ik verder lees in het boek, wordt de toon wat persoonlijker en haalt Hollis zijn eigen ervaring en de ervaringen van zijn cliënten aan, wat het boek iets leesbaars en persoonlijks geeft. Waar Hollis in het eerste gedeelte van het boek vooral uitleg geeft over wat patronen zijn en hoe ze ontstaan, gaat hij in het tweede gedeelte meer in op het aanpakken van de blokkades die deze patronen geven.

Het is menselijk om te willen ontsnappen aan deze patronen, die ons zo vertrouwd zijn. Toch blijft het verleden ons achtervolgen totdat je de moed vindt om dit te doorbreken. Hollis beschrijft een aantal zeer herkenbare casussen waarin duidelijk wordt hoe een hardnekkig patroon uit het verleden zich herhaalt en uiteindelijk altijd boven komt, hoe dan ook.

Wat mij raakt is dat Hollis benoemt hoe we hiermee onze eigen toekomst saboteren.

Het spreekt me aan dat Hollis ruimte laat voor vragen, die je aan het denken zetten. Mijns inziens werkt het goed om het boek af en toe bewust even weg te leggen, zodat er ruimte is voor reflectie en bezinning. Het is geen boek om in een ruk uit te lezen. Het boek past prachtig in de huidige tijd en in een maatschappij waarbij mensen over het algemeen ver verwijderd zijn van hun eigen zielsroep. Het boek heeft mij geraakt en stof tot nadenken gegeven. Dit boek is een aanrader voor eenieder die met zijn of haar verleden aan de slag wil en durft te gaan. Ook hulpverleners kunnen hier veel uithalen.

Dat je maar niet los lijkt te komen van bepaalde gebeurtenissen uit het verleden, blijft hangen in oude patronen zelfs. Volgens mij komt iedereen in meer of mindere mate een keer op zo’n punt dat je je afvraagt of jij het bent die je leven leidt of dat er iemand anders aan het roer staat.

Ik in ieder geval wel. Gebeurtenissen waarvan ik dacht dat ik ze verwerkt had, die ineens mijn gedachten weer beheersen. Schijnbaar uit het niets, als het bekende duveltje uit een doosje. Frustrerend.

Waarom blijven sommige dingen zich in hemelsnaam herhalen?

Omdat je er iets mee moet, aldus schrijver en psychoanalist James Hollis, daarom zijn ze ook zo hardnekkig. In zijn boek Niet langer achtervolgd door het verleden met de veelzeggende ondertitel Verjaag de hersenschimmen die door je hoofd blijven spoken gaat hij uitvoerig in op de verschillende soorten hersenschimmen waarin je vast kan komen te zitten.

Een van zijn favoriete uitspraken is die van schrijver William Faulkner: ‘Het verleden is nooit dood. Het is niet eens voorbij.’ Volgens James zijn er verschillende typen verleden die aan je kunnen blijven kleven, zoals bijvoorbeeld de rol van je ouders, opgelopen trauma’s, hardnekkige overtuigingen, en zelfs voorouderlijke invloeden. En je kan natuurlijk proberen die dingen onder het tapijt te vegen, opgeruimd staat netjes, maar vroeger of later krijg je het verleden hoe dan ook op je bord. Via je dromen, je gedrag of je lichaam.

Tijd om ermee aan de slag te gaan, zo stelt James. Je moet al die complexen niet als zware last met je mee te blijven zeulen. Da’s zonde.

Als je denkt met het boek een handboek in handen te hebben die je van al die ballast verlost, dan kom je bedrogen uit. Zelf verwachtte ik een meer praktische aanpak toen ik aan het boek begon. Maar dat bleek een verkeerde aanname. James Hollis neemt je vanaf de eerste letters vol de diepte in en beschrijft zeer uitvoerig de verschillende oorzaken van hardnekkige complexen. Heel eerlijk, ik moest wennen aan zijn schrijfstijl. Toegankelijk is deze allerminst; James gebruikt vaak jargon en complexe, breedsprakige constructies om zijn inzichten te delen. En dat vind ik jammer, want wat hij te vertellen heeft is razend interessant. Gelukkig verduidelijkt hij veel met anekdotes uit zijn praktijk, waardoor ik veel inzichten heb opgepikt en nieuwe stof tot overpeinzing heb.

Ik raad je aan om het boek niet in één ruk uit te lezen – chapeau als je dat überhaupt lukt –  maar er voldoende de tijd voor te nemen. Hoofdstuk lezen, wegleggen, mijmeren over de inzichten enzovoorts. Voor mij was dat de beste manier om het boek met plezier verder te lezen. Daarom 3 sterren.

Ik keek er erg naar uit om dit boek te gaan lezen, omdat ik zelf de neiging heb om in het verleden te blijven hangen. Ik was benieuwd of ik tools en inzichten zou krijgen, zodat ik met het verleden zou kunnen werken, in plaats van ertegen.

Het boek greep mij niet en ik heb echt moeite moeten doen om door te lezen. Het is zeer wetenschappelijk geschreven met hier en daar wat moeilijk taalgebruik. Gaandeweg begon ik het wat interessanter te vinden. Ook omdat de schrijver wat meer voorbeelden geeft uit zijn eigen praktijk, zodat ik dat kon koppelen aan mijn eigen ervaring. Wat fijn is, is dat de hoofdstukken geclusterd zijn in onderwerpen. Dat maakt het wat overzichtelijker en iets makkelijker te lezen.

Al met al geef ik dit boek drie sterren. Wanneer je geïnteresseerd bent in de Jungiaanse psychologie en je het prima vindt om je echt vast te bijten in dit onderwerp zou ik dit boek aanraden.

Dit boek trok me aan puur op basis van wat de titel bij me opriep. Ik werd ook geprikkeld door de belofte in de ondertitel: ‘Verjaag de hersenschimmen die door je hoofd blijven spoken’. De auteur, James Hollis, kende ik helemaal niet. Omdat ik me graag laat verrassen door een nieuw boek en de insteek van een mij onbekend auteur, voerde ik vooraf ook geen achtergrondcheck uit.

Toch bleek dat ik mijn leeservaring onbewust met een aantal verwachtingen was gestart. Al in de inleiding merk ik dat boek een stijlbreuk vormt met wat ik afgelopen pakweg tien jaar heb gelezen op mijn pad van zelfontwikkeling. Hollis’ traditie situeert zich in de psychoanalyse en de gedragstherapie. Het boek verscheen in originele Engelse druk in 2013. Dat merk je wel aan de inleiding. De spoken en entiteiten uit de introductie van het boek, bevinden zich volgens Hollis niet in de energetische wereld van 4D en 5D, zoals bij het gros van de populaire spirituele literatuur die ik vandaag lees, maar in ons ego, in het collectieve bewustzijn en in de echo’s van hoe onze ouders en voorouders ons blijven beïnvloeden.  Zijn ideeën voelen eerst ietwat verouderd aan –psychoanalyse, dat is ondertussen toch achterhaald? – maar algauw vlij ik mij in zijn gedachtegangen, en voel een soort aangename nostalgie om de wereld van psychoanalyse opnieuw te mogen betreden. Vele jaren terug was dit immers mijn favoriete nachtkastliteratuur.

James heeft het in de inleiding over de hardnekkigheid van het verleden en illustreert aan de hand van voorbeelden uit de wereldliteratuur en verwijzingen naar cases van de vele cliënten in zijn praktijk, hoe we door het verleden gedetermineerd zijn en hoe onverwerkte ervaringen ons belemmeren voluit te leven. Het boek belooft handvatten aan te reiken naar de bevrijding van deze ‘spookachtige verschijningen’.

Hoofdstuk na hoofdstuk gaat hij dieper in op hoe de spoken van het verleden er volgens hem kunnen uitzien en hoe ze hun uitwerking hebben op onze aardse werkelijkheid. Hij wisselt zijn visie op psychologische fenomenen als complex, neurose,.. af met soms onthutsend herkenbare voorbeelden uit zijn praktijk. In onze persoonlijke geschiedenis kunnen we bijvoorbeeld de last dragen van niet vertelde verhalen in onze familielijn. Hollis beaamt het mysterie van hoe geheimen of verzwegen trauma’s zich energetisch kunnen nestelen in de volgende generaties. Hij citeert Jung die beschreef dat iedereen een pathologisch geheim heeft. Iets dat zo eng, beschamend, vernederend is dat het te allen prijze moet beschermd worden. Zolang zo’n geheim begraven blijft, zal het blijven doorsijpelen als een onzichtbaar gif met verschillende uitwerkingen in onze bewust beleefde wereld.

Ook over de fenomenen ‘schuld en schaamte’ heeft Hollis enorm interessante dingen te melden.  Net als over ‘projectie en overdracht’ in het hoofdstuk over relaties. Haarfijn en met een tikkeltje Britse zwarte humor komen we te weten hoe deze mechanismen in werking treden en spelbrekers kunnen zijn als we ze in de relatie niet bespreekbaar maken. Het voelt bij momenten een beladen boek om te lezen omwille van de spiegel die de auteur ons voorhoudt; geen van ons ontkomt aan hardnekkige spoken, in welke vorm verschijningsvorm ze zich ook zullen voordoen. Voor het niet- geleefde leven, met andere woorden voor spijt aan het eind van onze levensreis, wil Hollis ons nog het meest behoeden. Door de angst en schaamte heen gaan, het pijnlijke verleden in de ogen kijken brengt de ultieme bevrijding, ook al vergt dat enorm veel moed. Om aan zelfonderzoek binnen de donkere krochten van ons onderbewustzijn te kunnen doen, dienen we over een stevig gevormd ego te beschikken. Daarmee bedoelt hij een ego dat voldoende nederig en matuur is. Het is hier dat ik het boek helemaal kan omarmen. Dat de auteur zich na decennia ploeteren in de krochten van de ziel van anderen, en na zelf grote persoonlijke tragedies te hebben doorgemaakt, toch zo vol  compassie voor mens, cliënt en lezer kan opstellen, is heel hoopvol. Dat we zijn met z’n allen eeuwig sukkelende wezens zijn, is net aandoenlijk maar geeft ons volop kansen voor een bewust geleefd leven.

Niet langer achtervolgd door het verleden is een literair goed geschreven boek, het is een feest van herkenning, lang meeslepende vraagstukken vallen op z’n plek.

Ik was vooral nieuwsgierig wat voor spoken er uit het verleden in ons hoofd blijven ronddwalen en daar heb ik zeker antwoord op gekregen. Ook bijzonder om te ontdekken dat er dingen kunnen spelen waar we zelf geen weet van hebben, maar als je dit boek leest toch een plek krijgt en meer inzicht geeft.

Het begin van het boek leest iets minder makkelijk weg, maar al snel kom je in het verhaal de uitleg over bepaalde patronen uit het verleden tegen. tal van voorbeelden uit de praktijk maakt het voelbaar en begrijpelijk.

Uiteindelijk worden ook de handvatten omschreven om niet langer achtervolgd te worden door het verleden, we hebben zelf de verantwoordelijkheid te nemen en zijn in staat om die keus te maken zodat we verlost raken van onze geschiedenis.

Ik heb dit boek met veel plezier gelezen en zal het zeker aanraden aan mensen die geïnteresseerd zijn in de (voor)ouderlijke invloeden. Ik waardeer dit boek dan ook met 4 sterren.