Licht op sterven

Ieder mens krijgt er vroeg of laat mee te maken. Het sterfproces, van naasten, geliefden en uiteindelijk ook van jezelf. Op dit moment heb ik te maken met de laatste levensfase van mijn beide ouders. Ik was bereid om hierbij hulp te zoeken en te aanvaarden. Toeval bestaat mijns inziens niet, alles heeft een reden. Daarom was ik heel dankbaar dat het boek van Ineke Visser; Licht op sterven via uitgeverij AnkhHermes onlangs zo mooi en qua synchroniciteit op mijn pad werd gebracht.

Zelden heb ik een boek gelezen dat een op dergelijke wijze woorden gaf aan wat het sterven zo kostbaar en wezenlijk maakt. Het boek bracht mij een nog grotere opening in mijn denken en zienswijze over het voor ieder mens unieke einde van het leven. Er zijn dus veel meer mensen die spirituele, onbeschrijflijke en niet te bewijzen ervaringen mogen meemaken, merkte ik ook tijdens het lezen van het boek. Dank voor de begeleiding lief Universum! Het boek bood mij daarnaast het vertrouwen en de transparantie om vanuit en met behulp van het Goddelijke de juiste handelingen, ondersteuning, hulp en woorden te kiezen tijdens deze steeds maar veranderende levensfase.

Steeds meer word ik mij bewust van de weg naar het Licht, de weg naar de uiteindelijke Waarheid. Alsof ik dikwijls gewiegd wordt door de zachtheid van Engelen, God, de Heilige Geest en Jezus. Zelf ben ik intens dankbaar voor de uitzonderlijke ervaringen die ik tijdens mijn leven tot nu toe heb mogen meemaken. Dat mag en kan ik nu eveneens delen. Al diverse keren heb ik tijdens moeilijke levensfasen het Licht mogen zien en zelfs Engelen in mijn nabijheid mogen zien en horen. Hoe kan ik dan nog twijfelen, vooral aan Hem en de Heilige Geest?

Ik heb helaas moeten constateren dat er maar heel weinig wensen zijn die dit geloven, alhoewel ik ook heb gemerkt dat er veel mensen zijn die dergelijke ervaringen gewoonweg niet durven delen. Op de één of andere manier vertrouw ik hierin op wat mijn hart mij ingeeft. Ik voel welke mensen hiervoor ontvankelijk zijn. Dit te kunnen delen is telkens een feest van herkenning.

De woorden van Ineke Visser gaven mij nog meer vleugels en bood mij overgave. Ik vond dankzij Licht op sterven zelfs de moed om levenseinde-ervaringen ter sprake te brengen tijdens de laatste vergadering in het verpleeghuis, waarin mijn ouders wonen. Een kostbare kans en een zegen. Het was heel mooi om te merken dat er verpleegkundigen zijn die openstaan voor dergelijke ervaringen, van angst naar liefde.

Wat is Licht op sterven een prachtig boek! Het is mooi hoe de titel tweeledig is: je werpt licht op sterven en brengt het dus onder de aandacht, maar daarnaast biedt het ook een lichtere, minder zware kijk op de dood. Het besef dat we dood mógen gaan, dat levenseinde-ervaringen veel vaker voorkomen dan we doen denken en de praktische handvatten rond het einde van het leven, maken dit boek een liefdevolle, verhelderende en praktische gids.

Zelf werk ik als verpleegkundige in een ziekenhuis en wordt daar dagelijks geconfronteerd met de sterflijkheid van patiënten. Dit boek biedt mij (en mijn collega’s) meer handvatten om professionele zorg te bieden aan die patiënten en hun naasten. Veel zorgverleners zullen herkennen dat we het liefst dingen dóen. We willen symptomen, klachten en zorgen wegnemen. Licht op sterven geeft praktische handvatten om juist meer te luisteren, aanwezig te zijn en zorg te bieden op diverse lagen. Ik zou dit boek dus heel graag willen aanraden aan iedere zorgverlener die meer verdieping wil aanbrengen in de zorg voor stervenden.

Niet geheel onbelangrijk: het boek is geschreven met erg prettig taalgebruik en een logische opbouw. Dat maakt het (voor mij) ook een feestje om te lezen!

Inmiddels bevind ik mijzelf in de levensfase waarin de generatie ‘boven’ mij deze wereld begint te verlaten, daarbij heb ik inmiddels een aantal sterfgevallen meegemaakt die gepaard gingen met angst en pijn. Graag had ik bij deze sterfgevallen het boek van Ineke Visser Licht op sterven bij de hand gehad. Door de inzichten en de vele voorbeelden die zij schetst is haar boek enerzijds geruststellend en laat zij anderzijds ook zien dat ieder op zijn eigen wijze kan en mag sterven.

Het boek geeft in mijn ogen een intieme inkijk in het stervensproces, waarbij zowel het gezichtspunt van de stervende als dat van de betrokkenen familieleden en hulpverleners wordt ingenomen. Wat mij daarbij raakte is dat Ineke Visser laat zien dat tot op het laatste moment heling kan plaatsvinden, de stervenden vaak worden begeleid door overleden familieleden en dat de overgang vaak pas plaatsvindt als de stervende daar klaar voor is.

Het is een fijn, overzichtelijk en leesbaar boek. Doordat het is opgebouwd uit veel praktijkvoorbeelden aan de hand van het onderzoek van Ineke Visser die op een heldere wijze worden aangehaald, geeft dit boek een mooi beeld van wat je zoal bij het stervensproces kunt tegenkomen.

Ik raad dit boek een ieder die met het stervensproces te maken krijgt zeker aan. Ik geef het vijf sterren.

Ik vind het boek Licht op sterven van Ineke Visser een heel goed boek. De schrijfster neemt zowel wetenschappelijke inzichten mee als spirituele inzichten, zoals de elementenleer. Ze ondersteunt kennis van het sterven door ervaringen van verpleegkundigen, hospicemedewerkers en haarzelf in dit boek te bundelen. Ze schroomt niet om ook, daar waar passend, haar mystieke ervaringen te delen. Dit ervaar ik als heel helend en waardevol.

Het is een holistisch boek, dat echt waardevolle literatuur biedt voor iedereen: of je nu beroepsmatig met stervenden te maken hebt of niet, uiteindelijk sterven we allemaal.

Het boek Licht op sterven leerde mij dat sterven een proces is, en dat het belangrijk is om niet te schuwen voor de dood, maar juist de verschillende stadia te herkennen en erkennen. Dat kan je gemakkelijker doen als je ook kennis hebt van die stervensprocessen, en dat biedt dit boek je.

Dit boek is een handleiding voor naasten, verpleegkundigen, hospicemedewerkers, uitvaartbegeleiders en een cadeau voor jezelf. Het is een eyeopener en het inspireert me om meer te weten te komen over stervensprocessen en hoe je anderen daarin kan begeleiden. Dit mooie werk van Ineke Visser geef ik vijf sterren.