Al 100 jaar de grootste spirituele uitgeverij van Nederland
Het vooroudermedicijn van Daniel Foor gaat over het helen van oude pijn in de familielijn. Hoeveel weten we van het levensverhaal van onze ouders? Over onze grootouders weten we vaak al veel minder, laat staan over onze overgrootouders.
Daniel Foor laat zien hoe het leven van onze voorouders doorwerkt in ons eigen leven.
Het vooroudermedicijn van Daniel Foor gaat over het helen van oude pijn in de familielijn. Hoeveel weten we van het levensverhaal van onze ouders? Over onze grootouders weten we vaak al veel minder, laat staan over onze overgrootouders.
Daniel Foor laat zien hoe het leven van onze voorouders doorwerkt in ons eigen leven. Voor onze persoonlijke ontwikkeling en onze gevoelens van heelheid en verbondenheid, is het belangrijk om te weten waar we vandaan komen.
De oefeningen en rituelen in het boek bieden tal van manieren om het contact met je voorouders te herstellen, oude pijn en trauma’s in de familielijn op te lossen en van hen een levende aanwezigheid te maken.
Zoals Foor in zijn inleiding bij dit boek schrijft: 'Ik ben niet opgegroeid met een duidelijk besef van mijn familievoorouders of verwante voorouders. Als gevolg van mijn eigen ervaringen, opleiding in de klinische psychologie en het mij gedurende twee decennia volledig onderdompelen in diverse spirituele tradities, ben ik de relaties met mijn voorouders gaan zien als een belangrijke bron van steun.'
Het vooroudermedicijn van Daniel Foor gaat over het helen van oude pijn in de familielijn. Hoeveel weten we van het levensverhaal van onze ouders? Over onze grootouders weten we vaak al veel minder, laat staan over onze overgrootouders.
Daniel Foor laat zien hoe het leven van onze voorouders doorwerkt in ons eigen leven. Voor onze persoonlijke ontwikkeling en onze gevoelens van heelheid en verbondenheid, is het belangrijk om te weten waar we vandaan komen.
De oefeningen en rituelen in het boek bieden tal van manieren om het contact met je voorouders te herstellen, oude pijn en trauma’s in de familielijn op te lossen en van hen een levende aanwezigheid te maken.
Zoals Foor in zijn inleiding bij dit boek schrijft: 'Ik ben niet opgegroeid met een duidelijk besef van mijn familievoorouders of verwante voorouders. Als gevolg van mijn eigen ervaringen, opleiding in de klinische psychologie en het mij gedurende twee decennia volledig onderdompelen in diverse spirituele tradities, ben ik de relaties met mijn voorouders gaan zien als een belangrijke bron van steun.'
Dr. Daniel Foor is gepromoveerd in de psychologie en opgeleid tot relatie- en familietherapeut. Zijn onderzoek richtte zich op het gebruik van sjamanistische helingspraktijken in de geestelijke gezondheidszorg. Hij vindt de inspiratie voor zijn werk met verschillende spirituele leraren en in de oude sjamanistische tradities van Europa, Mongolië en Noord-Amerika en de West-Afrikaanse Ifá/Orìsà traditie. Het werk dat hij in 'Het vooroudermedicijn' voorstelt is een mix uit deze tradities, een multicultureel perspectief dat de overeenkomsten tussen de verschillende tradities laat zien. Hij geeft workshops in Amerika, Australië en Europa. Hij woont in de Blue Ridge Mountains in het westen van North Carolina.
Meer boeken van deze auteur
Een diepgaand gevoel voor de geschiedenis van de mensheid, een bewogenheid met het lot van overledenen en de oprechte wens tot wederzijdse heling zijn ...
Lees recensie
Een diepgaand gevoel voor de geschiedenis van de mensheid, een bewogenheid met het lot van overledenen en de oprechte wens tot wederzijdse heling zijn voorwaarden voor waardering van dit boek. Inzicht in eigen intenties en rijpheid zijn de basis van dit voorouderwerk, geestelijke stabiliteit is onontbeerlijk. Daarnaast wordt kennis van de genealogie van de familie als onmisbaar gezien. Niet alleen wordt contact gezocht met recent overledenen, het contact gaat soms eeuwen terug. Het is zowel persoonlijk als collectief. Middelen zijn meditatie, offers, dromen, synchroniciteit en spontane channeling. Oefeningen leiden stapsgewijs naar het doel. De auteur stelt dat er nogal wat getroebleerde doden zijn, mensen die de weg kwijt zijn en zich nog niet hebben aangesloten bij de groep van wijze voorouders, die als gids kunnen optreden. Zij kunnen verstorend werken op het leven van de levenden. Er is ook aandacht voor de diverse manieren waarop mensen sterven, de overgang zelf en begrafenisrituelen. Dit absoluut integere boek blinkt niet uit door overzichtelijkheid. Met bibliografie. Kennis van wijsheidstradities en geloof in een voortbestaan na de dood zullen helpen dit boek op waarde te schatten en ermee aan de slag te gaan. Geen eenvoudige kost!
Lees minder
Daniel Foor is dé expert op het gebied van voorouderwerk. Voor hem is het zijn levenswerk, en dat ademt zijn boek ook echt uit. Niet vaak kom ik een boek ...
Lees recensie
Daniel Foor is dé expert op het gebied van voorouderwerk. Voor hem is het zijn levenswerk, en dat ademt zijn boek ook echt uit. Niet vaak kom ik een boek tegen dat zo gedegen, volledig en gestructureerd is, en ook nog prettig leest.
Er staat veel, heel veel, informatie in dit boek. Maar zoals Daniel zelf ook zegt, je hoeft niet een expert te worden in het voorouderwerk, ermee beginnen is al een mooie stap.
In dit boek vind je een beschrijving van de verschillende soorten voorouders, zowel uit je familielijn, op de locatie waar je woont of bent, en voorouders waarmee je je geestelijk verwant voelt. Hij biedt je vele rituelen om in contact te komen met je voorouders.
Contact met overleden voorouders
Contact hebben met overleden voorouders is niet geheel zonder gevaar volgens Daniel, want net als in de levende wereld, zitten er “goede en kwade” tussen. En hij heeft ook oog voor het werkelijk contact hebben met overledenen en de soms onduidelijke grens met psychische problemen die maken dat je “denkt” dat je met een overledene te maken hebt. De schrijver is voorzichtig en zorgvuldig en relativeert regelmatig.
Of je het je inbeeldt dat er contact is, of dat het werkelijk zo is, daarin adviseert hij je om vooral kritisch te blijven, te kijken wat er in de levende wereld veranderd is, en te beseffen dat ook overledenen wel eens een “off-day” kunnen hebben en onjuiste informatie doorgeven.
Rituelen voor contact en om te helen
Het boek geeft je niet alleen rituelen om in contact te komen met overledenen, maar ook om je voorouderlijnen te helen. En daarbij kun je deze rituelen ook gebruiken om in het hier en nu familielijnen te helen door vergeving. Daniel Foor maakt de cirkel van leven en dood op een prachtige manier rond door je troostrijke rituelen te bieden voor een naaste die overleden is, of binnenkort zal komen te overlijden. Met als slot een hoofdstuk over je eigen dood, en hoe je je daar op zou kunnen voorbereiden. Met als doel je op een goede manier te kunnen voegen bij de voorouders.
Surviving Death op Netflix
Ik vond het een inspirerend boek, waardoor ik (allemaal toevallig uiteraard) in de levende wereld de serie Surviving Death op Netflix ben gaan kijken, ik mijn DNA heb laten analyseren om te ontdekken waar mijn voorouders vandaan kwamen, en verder ben gegaan met het stamboomonderzoek van mijn vader.
Ik heb geen contact gehad met mijn voorouders gehad (tot nu toe). Wat ik niet erg vind, want dit boek is een aanrader als je bewuster wilt omgaan met de band met je (voorouder)familie. Om ervan te leren, en waar nodig voor heling of vergeving te kunnen zorgen.
En tot slot: als je meer bewust bent van de dood, ben je ook meer bewust van het leven…
Lees minder
Dit boek heeft me verrast. Ik verwachtte een boek te lezen over familieleden, levend of overleden, die een rol spelen in je leven. Ik dacht te lezen over ...
Lees recensie
Dit boek heeft me verrast. Ik verwachtte een boek te lezen over familieleden, levend of overleden, die een rol spelen in je leven. Ik dacht te lezen over een systeem, zoals familie opstellingen, om contact te maken, zodat relaties geheeld kunnen worden als daar behoefte aan is.
Dit boek geeft alle handvatten om het contact en de relaties met voorouders te verbeteren, te herstellen en te versterken. Maar via een hele andere invalshoek, namelijk via rituelen en voor alle voorouders die er ooit geweest zijn. Persoonlijke contacten zoals bij familie-opstellingen zijn niet echt nodig, sommigen kennen we immers niet (meer).
Het gaat zelfs terug naar het ontstaan van de mensheid.
De familielijnen die er zijn via de vader, de moeder en ook bij onbekende ouders, worden vereerd via rituelen, die uitgebreid worden omschreven. Het helen zelf wordt overgelaten aan voorouders waar het goed mee gaat aan de andere zijde. Zij kunnen de getroebleerde voorouders begeleiden om te helen. Dit hoef je als nazaat niet te doen, maar liefdevolle aandacht, eenvoudige rituelen, genealogisch onderzoek, offers schenken, kun je als taak wel op je nemen.
Het boek benoemt (zeer gedetailleerd) waar je op kan letten, waar je rekening mee moet houden, hoe je jezelf kan beschermen om je eigen grenzen te bewaken en in de gaten te houden. Dus als je die volgt, is dit een avontuur dat je veilig aan kan gaan.
De Amerikaanse achtergrond van Daniel Foor is duidelijk aanwezig, maar niet hinderlijk.
Om aan dit proces te beginnen, heb je wel veel tijd nodig om er aan te besteden. Het is niet even gedaan, maar kan eigenlijk een onderdeel van je leven worden.
Ik vond het boeiend te lezen hoe je dit avontuur en contact met voorouders op een veilige manier aan kan gaan, het bewust te worden dat we uiteindelijk allen van dezelfde voorouders afstammen en er ook ooit toe gaan behoren. Dat liefdevol handelen en denken zich niet alleen uitstrekt tot onze levende familie, maar ook naar onze afkomst, geschiedenis en toekomst. Het maakt bewust om meer respect te hebben voor alle mensen en dat we in onze genen alle geschiedenis van onze voorgangers hebben opgeslagen. Wat een waarde en kennis hebben we in ons zelf aanwezig dankzij onze voorouders.
De levensboom op de voorkant is een mooi symbool voor de familielijnen. Als we onze stamboom uitzoeken, hoort het ontstaan van deze boom er als eerste bij.
In de titel wordt gesproken over medicijn, dat impliceert dat er iets genezing nodig heeft. Ik zou eerder willen spreken van herstellen en bewustwording van het bestaan en contact met voorouders. Het helen is voor de gezonde voorouders bestemd.
Dit boek maakt voorzichtig om niet zo maar spontaan contact te zoeken met voorouders. Voorbereiding en weten wat je doet, is een must.
Lees minder
Voor AnkhHermes mocht ik Het vooroudermedicijn van auteur Daniel Foor recenseren. Ik was benieuwd naar het boek, omdat ik me nog nooit heb bezig ...
Lees recensie
Voor AnkhHermes mocht ik Het vooroudermedicijn van auteur Daniel Foor recenseren. Ik was benieuwd naar het boek, omdat ik me nog nooit heb bezig gehouden met mijn voorouders, en omdat ik niet enorm spiritueel ben of daar erg actief mee bezig ben.
Het omslag van het boek vond ik direct erg mooi. Het is een mooie zwarte kaft, met daarop een boom, die me doet denken aan een levensboom, een symbool waar ik wel wat mee heb. Bij het openslaan van het boek zie ik direct een overzichtelijke inhoudsopgave, waarna het boek begint met een voorwoord, gevolgd door een inleiding, waarin de auteur benoemd hoe bijzonder hij het vindt dat dit boek er nu ook voor Nederlandssprekende lezers is, en in de inleiding neemt hij de lezer direct in vogelvlucht mee door de Nederlandse geschiedenis. Dat gaat wat snel en grof, maar de strekking van het verhaal, namelijk hoe ver onze voorouders terug kunnen gaan, wordt wel duidelijk.
Dan het echte werk: het voorwoord en de inleiding geven al een goede indruk van de schrijfstijl en focus van het boek. Het eerste deel van het boek gaat in op de basis van het voorouderwerk; de persoonlijke reis van de auteur komt aan bod, een uitleg wie de voorouders zijn (dat kan van dichtbij tot heel ver terug, wat bij mij wel vragen en twijfels op riep), en een overzicht van voorouderrituelen om hen te vereren.
Het tweede deel gaat in op voorouders die dichter bij staan, overleden grootouders en wellicht nog enkele generaties ervoor, waar het derde deel ingaat op andere soorten voorouders, dit kunnen voorouders zijn die niet verwant zijn, bijvoorbeeld als je geadopteerd bent, maar ook voorouders die veel verder terug in de tijd liggen.
Ik had geen duidelijk omschreven verwachtingen van het boek, maar was vooral nieuwsgierig naar de inhoud omdat ik eens een gezinsopstelling heb gedaan. Ik vond dat toen zo interessant en het gaf nieuwe inzichten in patronen binnen een gezin of familie, dat ik benieuwd was welke rol voorouders en de verering daarin zouden (kunnen) spelen.
Mijn algemene indruk van het boek is dat het goed en duidelijk is beschreven, ook waarschuwingen afgeeft, om geen verkeerde ‘levenden’ aan te trekken en ook is er een appendix over het onderscheid tussen psychose en praten met geesten. Voor mij persoonlijk past het boek niet helemaal bij mij. Ik vind het wat te abstract en merkte dat ik wat sceptisch werd over wat voorouderverering kan doen of veranderen in je huidige leven, zeker als het hele verre ‘collectieve’ voorouders betreft.
Ik denk dat het voor lezers die meer interesse hebben in deze spiritualiteit en ook wat oefeningen en praktische handvatten willen, dit een heel geschikt boek is. Tevens kan het interessant zijn voor therapeuten die werken met gezinsopstelling en familierelaties om zich in dit boek te verdiepen.
Lees minderHet boek bestaat uit drie delen:
Dit deel geeft je een overzicht van verschillende soorten voorouders en voorouderlijke betrokkenheid en manieren waarop ritueel en ceremonie je kunnen helpen om je te verbinden met je voorouders.
In hoofdstuk 1 deelt Daniel Foor zijn persoonlijke ervaringen om zijn voorouders te leren kennen en liefhebben. Hoofdstuk 2 introduceert verschillende soorten voorouders en de uitdagingen die daarbij kunnen komen kijken. Hoofdstuk 3 onderzoekt soorten van spontaan voorouderlijk contact zoals droombezoeken, heldere visioenen, en synchroniciteit. Hoofdstuk 4 schetst een kader voor voorouderverering en rituelen; een basis voor de oefeningen en ritueel werk in de latere hoofdstukken.
Deel 2 presenteert een proces voor het opzetten van communicatielijnen met ondersteunende voorouderlijke gidsen. Met deel 3 het praktische deel van het boek. Hier leer je samenwerken met wijze en liefdevolle voorouders om de zielen van eventuele overleden familieleden die zich nog niet bij de voorouders hebben aangesloten, bij te staan. Het is precies dit proces dat Foor motiveerde om dit boek te schrijven.
Hoofdstuk 5 gaat over genealogie en familieonderzoek en biedt manieren om het eerste contact met je voorouders te leggen. Hoofdstuk 6 benadrukt de band met voorouderlijke gidsen en leraren. In hoofdstuk 7 en 8 deelt Foor manieren om zowel de vergeten of historische doden als de meer recente en herinnerde voorouders te helpen.
Deel 2 sluit af met manieren om het helende werk te gronden in de familie en presenteert rituelen voor een voortdurende relatie met onze voorouders.
In deel 3 wordt een bredere kijk op voorouders gegeven.
In hoofdstuk 10 wordt ingegaan op de relaties van de voorouders met specifieke plaatsen. Het bevat een oefening voor het eren van de doden op een begraafplaats en suggesties om de voorouders in de buurt van je huis te leren kennen. In hoofdstuk 11 leer je manieren om voorouders van verwantschap en spirituele afkomst te eren, inclusief de mensen die in staat zijn om je werk in de wereld te ondersteunen. In dit hoofdstuk vindt je ook oefeningen voor verdere integratie van je werk met verschillende soorten voorouders en verkent het de volgende onderwerpen van ‘meervoudige zielen’ (multiple souls), reïncarnatie, en vorige levens. Hoofdstuk 12 richt zich op begrafenisrituelen, het stervensproces, en het eerste jaar na de dood.
Hoeveel weten we van het levensverhaal van onze ouders? Over onze opa’s en oma’s weten we vaak al veel minder, laat staan over onze overgrootouders. Meer weten over onze familiegeschiedenis en onze voorouders is belangrijk voor je eigen persoonlijke ontwikkeling, voor gevoelens van heelheid en heling. Vaak zijn we pas op latere leeftijd geïnteresseerd in onze familiegeschiedenis en genealogisch onderzoek, maar waarom beginnen we er niet eerder mee? Het is jammer dat we onze kinderen vaak niet meer vertellen over waar we vandaan komen en welke gebeurtenissen zich in de levens van onze familieleden hebben afgespeeld. Denk daarbij ook aan de moeilijke episodes in de familiegeschiedenis en de doorwerking daarvan in volgende generaties. Het is ontzettend belangrijk om deze verhalen te blijven vertellen, in elke familie.
Reparatie van het verhaal is reparatie van de familielijn“Onze identiteit, onze cultuur, en ons basisbegrip van de wereld komen voort uit verhalen. Wanneer de vertelling van ons leven betekenisvol is, zijn we gelukkiger en kunnen we beter omgaan met de tegenslag die we op onze weg tegenkomen. Wanneer ons gevoel deel te zijn van een groter verhaal afbrokkelt, voelen we ons meer alleen en lijden we. Familielijnreparatie kan dit gevoel van isolatie tegengaan door je te helpen begrijpen en belichamen welke specifieke zegeningen uit je bloedlijn vandaag de dag in jouw leven zijn. Door onze eigen plek in de lijn te claimen, bevestigen we dat onze voorouders ook in onze botten leven en in iedere cel van ons lichaam, en dat we een diepe invloed op elkaar hebben.” – Daniel Foor
Daniel Foor vestigt de aandacht op een onderwerp dat weinig aandacht krijgt in onze cultuur: de erkenning van de rol die onze voorouders spelen in het leven van ieder van ons. Hoe hun leven doorwerkt in ons leven. In traditionele samenlevingen worden voorouders vereerd en beschouwd als bronnen van wijsheid, zelfs nadat ze hun fysieke lichaam hebben verlaten. In de huidige tijd zijn weinig kinderen vertrouwd met hun culturele en etnische erfgoed, laat staan met de levens, de beroepen en zelfs de namen van de familieleden uit de recente familiegeschiedenis. Daniel Foor vindt dit een betreurenswaardige situatie en wil met zijn boek inspiratie geven om weer in contact te komen met onze (voor)ouders en onze familie. De oefeningen in het boek bieden tal van manieren om van je voorouders een levende aanwezigheid te maken, om zo het contact met hen te herstellen. Een helend en transformerend boek over familie.
Je kunt je afvragen waarom je je überhaupt zou willen verhouden tot je voorouders. Op drie niveaus kan het je bewust verhouden tot je voorouders helend werken: persoonlijk, in de familie en cultureel. Je kunt trots zijn op je familie van herkomst, je weet wat je wortels zijn en uit welke cultuur je stamt. Waar ingrijpende gebeurtenissen hebben plaatsgevonden kan vergeving en heling gevonden worden. We kunnen overleden familieleden in onze bloedlijn die nog steeds in nood zijn helpen om tot rust te komen en hiermee kan ook ons eigen welzijn en onze gezondheid op zielniveau verbeteren. Voorouderheling kan helpen bij het helen van disfunctionele patronen in de familie, die van generatie op generatie worden doorgegeven.
Op cultureel niveau kunnen onze voorouders krachtige bondgenoten zijn in het transformeren van oude pijn: ras, geslacht, religie, oorlog en andere vormen van collectief trauma. In het boek wordt een studie aangehaald naar de kinderen, kleinkinderen en verdere nazaten van Holocaust-overlevers. Zij blijken een grotere kans te hebben om depressies, angsten en nachtmerries te ontwikkelen, ook al hebben ze de oorlog zelf niet meegemaakt.
Foor zegt: ‘Deze transgenerationele overdracht van trauma is een nieuw onderzoeksveld. Op veel manieren overlapt het met de voorouderheling zoals in dit boek beschreven is.’
Familiekarma kan geheeld worden, negatieve patronen kunnen doorbroken worden, voorbij onze blinde vlekken en vastgeroeste overtuigingen en veroordelingen. De sleutel tot heling en het verbeteren van ons welzijn kan in onze familielijn gevonden worden. Wanneer we verder terug kijken in onze stamboom en contact maken met onze voorouders ‘in spirit’, zullen we ontdekken dat niet alle familieperikelen persoonlijk genomen hoeven te worden en veel verder terug kunnen grijpen dan we aanvankelijk dachten. Dat is dan ook de plek waar echte heling kan plaatsvinden.
Pijn in de familielijn – hoe dit beide kanten op kan doorwerken“Wanneer de voorouders in geest niet gezond zijn, voelen levende ouderen zich vaak fysiek en psychologisch onwel, en zo gaat het verder van generatie op generatie. Manifestaties hiervan zijn onder andere ziekte, verslaving, fysieke en emotionele mishandeling, isolatie, schaarste, en een vroege dood. Destructieve acties van recente voorouders kunnen generaties lang doorwerken in de levende familie als een soort vooroudervloek, onderdrukkende intergenerationele karma, of hardnekkig ongeluk blijven hebben. Wat zijn jouw overtuigingen over de verontruste doden en hun invloed op de levenden? De impact van geesten of van de ongezonde doden worden in de volgende hoofdstukken uitgebreid onderzocht, en het proces van herstel in de kern van dit boek benadrukt manieren waarop je deze lastige erfenissen kunt transformeren en helen. Hoewel levende familieleden zich vaak stroomafwaarts van voorouderlijke problemen bevinden, kunnen bepaalde acties (of het nalaten ervan) door de levenden de voorouders schaden. Zoals in veel soorten relaties is de meest voorkomende manier waarop levende mensen dit kunnen doen, door geen basisrespect te hebben voor de voorouders of niet open te staan voor verbinding. Veel huidige gemeenschappen (religieus of anderszins) wijzen het bestaan of de relevantie van de voorouders af; dit gebrek aan attentie functioneert als een soort voorouder-amnesie naar familie, erfgoed, en cultuur toe. Wanneer we onze herkomst vergeten, is de kans groter dat we onhandige intergenerationele patronen uitspelen of versterken, al is het maar omdat niemand ons gewaarschuwd heeft voor lasten omtrent familie.” – Daniel Foor
Dit boek gaat ervan uit dat iedereen liefhebbende voorouders heeft; een relatie aangaan met onze voorouders is volkomen normaal. Ten eerste, het leren kennen en liefhebben vraagt om een diepe en duurzame verbinding met onze familie, onze cultuur van herkomst en onszelf. Het werken met voorouders is iets dat niet in een weekend of een paar maanden gedaan is. Het is iets dat ons bezig blijft houden. We doen het voor onszelf en voor het verhaal dat we onze kinderen over familie willen meegeven.
Het boek gaat ervan uit dat bewustzijn blijft ‘doorleven’ na de dood; in die zin zijn de doden niet dood, ze leven in ons voort; de levenden en de doden kunnen een sterke invloed op elkaar hebben. Het boek gaat ook in op overleden familieleden die zich nog niet goed hebben kunnen losmaken van het aardse leven. Dit boek gaat ook in op hoe we met een moeizame erfenis om kunnen gaan: ‘(…) ongeheelde emotionele pijn uit een oude relatie kan een levend persoon belemmeren in het vinden van steunende vooroudergeesten in het moment.’ De doden kunnen met ons communiceren in dromen, visioenen, synchroniciteit en in bijna dood-ervaringen en bij verruimde bewustzijnservaringen.
“Op het meest fundamentele niveau kunnen gezonde voorouders een erfenis van goede gezondheid, voorspoedigheid en geaardheid in plaats en cultuur bieden. Voorouders die vriendelijkheid en integriteit belichaamden tijdens hun leven dienen als bronnen van inspiratie en motivatie voor levende familieleden. De liefhebbende doden kan ook werken om hun nazaten te gidsen, op te heffen, en te beschermen, of de levende familie zich bewust is van deze steun of niet. In mijn ervaring zijn de voorouders die sterk en helder zijn in geest ook de beste gidsen en bondgenoten voor levende familieleden die hun lastige intergenerationele lasten willen transformeren en eindigen. We zijn hun ogen en handen in deze dimensie, en ze zijn sterk betrokken bij een goede uitkomst.” – Daniel Foor
“Voordat ik mijn oudere voorouders in geest ontmoette, dacht ik nooit mijn familie- en culturele geschiedenis te zien als een bron van spirituele kracht en rijkdom.” – Daniel Foor
Oude pijn in de familielijn helen“Wanneer we ons verzoenen met voorouders die verschillende soorten vervolging hebben ervaren of wie geweld of onderdrukking gepleegd hebben, maken we reparaties in onze persoonlijke psyches en in onze familiegeschiedenis die, op hun beurt, breuken in de grotere geest van de menselijkheid herstellen. Dit ondersteunt ons om voorbij de identificatie met de slachtoffer/dader bewustzijn te gaan en te belichamen wat mooi en behulpzaam is in het verleden. Het transformeren van generaties aan familie- en culturele pijn bevrijdt ons ook om te kunnen rekenen op de steun van de liefhebbende voorouders voor welvaart in onze roeping en het dienen van de wereld.” – Daniel Foor
Door het boek heen staan oefeningen voor zelfreflectie, uitgebreide aanwijzingen voor het opzetten van rituelen voor het contact met voorouders en gidsen, het eren (met altaren bv) en vergeven van voorouders. Ideeën voor het doen van familieonderzoek (voordat het te laat is).
Je bestelt bij 
Ook beschikbaar als
Meer info ➔
Je bestelt bij
Ook beschikbaar als
Dr. Daniel Foor is gepromoveerd in de psychologie en opgeleid tot relatie- en familietherapeut. Zijn onderzoek richtte zich op het gebruik van sjamanistische helingspraktijken in de geestelijke gezondheidszorg. Hij vindt de inspiratie voor zijn werk met verschillende spirituele leraren en in de oude sjamanistische tradities van Europa, Mongolië en Noord-Amerika en de West-Afrikaanse Ifá/Orìsà traditie. Het werk dat hij in 'Het vooroudermedicijn' voorstelt is een mix uit deze tradities, een multicultureel perspectief dat de overeenkomsten tussen de verschillende tradities laat zien. Hij geeft workshops in Amerika, Australië en Europa. Hij woont in de Blue Ridge Mountains in het westen van North Carolina.
Meer boeken van deze auteur
Een diepgaand gevoel voor de geschiedenis van de mensheid, een bewogenheid met het lot van overledenen en de oprechte wens tot wederzijdse heling zijn ...
Lees recensie
Een diepgaand gevoel voor de geschiedenis van de mensheid, een bewogenheid met het lot van overledenen en de oprechte wens tot wederzijdse heling zijn voorwaarden voor waardering van dit boek. Inzicht in eigen intenties en rijpheid zijn de basis van dit voorouderwerk, geestelijke stabiliteit is onontbeerlijk. Daarnaast wordt kennis van de genealogie van de familie als onmisbaar gezien. Niet alleen wordt contact gezocht met recent overledenen, het contact gaat soms eeuwen terug. Het is zowel persoonlijk als collectief. Middelen zijn meditatie, offers, dromen, synchroniciteit en spontane channeling. Oefeningen leiden stapsgewijs naar het doel. De auteur stelt dat er nogal wat getroebleerde doden zijn, mensen die de weg kwijt zijn en zich nog niet hebben aangesloten bij de groep van wijze voorouders, die als gids kunnen optreden. Zij kunnen verstorend werken op het leven van de levenden. Er is ook aandacht voor de diverse manieren waarop mensen sterven, de overgang zelf en begrafenisrituelen. Dit absoluut integere boek blinkt niet uit door overzichtelijkheid. Met bibliografie. Kennis van wijsheidstradities en geloof in een voortbestaan na de dood zullen helpen dit boek op waarde te schatten en ermee aan de slag te gaan. Geen eenvoudige kost!
Lees minder
Daniel Foor is dé expert op het gebied van voorouderwerk. Voor hem is het zijn levenswerk, en dat ademt zijn boek ook echt uit. Niet vaak kom ik een boek ...
Lees recensie
Daniel Foor is dé expert op het gebied van voorouderwerk. Voor hem is het zijn levenswerk, en dat ademt zijn boek ook echt uit. Niet vaak kom ik een boek tegen dat zo gedegen, volledig en gestructureerd is, en ook nog prettig leest.
Er staat veel, heel veel, informatie in dit boek. Maar zoals Daniel zelf ook zegt, je hoeft niet een expert te worden in het voorouderwerk, ermee beginnen is al een mooie stap.
In dit boek vind je een beschrijving van de verschillende soorten voorouders, zowel uit je familielijn, op de locatie waar je woont of bent, en voorouders waarmee je je geestelijk verwant voelt. Hij biedt je vele rituelen om in contact te komen met je voorouders.
Contact met overleden voorouders
Contact hebben met overleden voorouders is niet geheel zonder gevaar volgens Daniel, want net als in de levende wereld, zitten er “goede en kwade” tussen. En hij heeft ook oog voor het werkelijk contact hebben met overledenen en de soms onduidelijke grens met psychische problemen die maken dat je “denkt” dat je met een overledene te maken hebt. De schrijver is voorzichtig en zorgvuldig en relativeert regelmatig.
Of je het je inbeeldt dat er contact is, of dat het werkelijk zo is, daarin adviseert hij je om vooral kritisch te blijven, te kijken wat er in de levende wereld veranderd is, en te beseffen dat ook overledenen wel eens een “off-day” kunnen hebben en onjuiste informatie doorgeven.
Rituelen voor contact en om te helen
Het boek geeft je niet alleen rituelen om in contact te komen met overledenen, maar ook om je voorouderlijnen te helen. En daarbij kun je deze rituelen ook gebruiken om in het hier en nu familielijnen te helen door vergeving. Daniel Foor maakt de cirkel van leven en dood op een prachtige manier rond door je troostrijke rituelen te bieden voor een naaste die overleden is, of binnenkort zal komen te overlijden. Met als slot een hoofdstuk over je eigen dood, en hoe je je daar op zou kunnen voorbereiden. Met als doel je op een goede manier te kunnen voegen bij de voorouders.
Surviving Death op Netflix
Ik vond het een inspirerend boek, waardoor ik (allemaal toevallig uiteraard) in de levende wereld de serie Surviving Death op Netflix ben gaan kijken, ik mijn DNA heb laten analyseren om te ontdekken waar mijn voorouders vandaan kwamen, en verder ben gegaan met het stamboomonderzoek van mijn vader.
Ik heb geen contact gehad met mijn voorouders gehad (tot nu toe). Wat ik niet erg vind, want dit boek is een aanrader als je bewuster wilt omgaan met de band met je (voorouder)familie. Om ervan te leren, en waar nodig voor heling of vergeving te kunnen zorgen.
En tot slot: als je meer bewust bent van de dood, ben je ook meer bewust van het leven…
Lees minder
Dit boek heeft me verrast. Ik verwachtte een boek te lezen over familieleden, levend of overleden, die een rol spelen in je leven. Ik dacht te lezen over ...
Lees recensie
Dit boek heeft me verrast. Ik verwachtte een boek te lezen over familieleden, levend of overleden, die een rol spelen in je leven. Ik dacht te lezen over een systeem, zoals familie opstellingen, om contact te maken, zodat relaties geheeld kunnen worden als daar behoefte aan is.
Dit boek geeft alle handvatten om het contact en de relaties met voorouders te verbeteren, te herstellen en te versterken. Maar via een hele andere invalshoek, namelijk via rituelen en voor alle voorouders die er ooit geweest zijn. Persoonlijke contacten zoals bij familie-opstellingen zijn niet echt nodig, sommigen kennen we immers niet (meer).
Het gaat zelfs terug naar het ontstaan van de mensheid.
De familielijnen die er zijn via de vader, de moeder en ook bij onbekende ouders, worden vereerd via rituelen, die uitgebreid worden omschreven. Het helen zelf wordt overgelaten aan voorouders waar het goed mee gaat aan de andere zijde. Zij kunnen de getroebleerde voorouders begeleiden om te helen. Dit hoef je als nazaat niet te doen, maar liefdevolle aandacht, eenvoudige rituelen, genealogisch onderzoek, offers schenken, kun je als taak wel op je nemen.
Het boek benoemt (zeer gedetailleerd) waar je op kan letten, waar je rekening mee moet houden, hoe je jezelf kan beschermen om je eigen grenzen te bewaken en in de gaten te houden. Dus als je die volgt, is dit een avontuur dat je veilig aan kan gaan.
De Amerikaanse achtergrond van Daniel Foor is duidelijk aanwezig, maar niet hinderlijk.
Om aan dit proces te beginnen, heb je wel veel tijd nodig om er aan te besteden. Het is niet even gedaan, maar kan eigenlijk een onderdeel van je leven worden.
Ik vond het boeiend te lezen hoe je dit avontuur en contact met voorouders op een veilige manier aan kan gaan, het bewust te worden dat we uiteindelijk allen van dezelfde voorouders afstammen en er ook ooit toe gaan behoren. Dat liefdevol handelen en denken zich niet alleen uitstrekt tot onze levende familie, maar ook naar onze afkomst, geschiedenis en toekomst. Het maakt bewust om meer respect te hebben voor alle mensen en dat we in onze genen alle geschiedenis van onze voorgangers hebben opgeslagen. Wat een waarde en kennis hebben we in ons zelf aanwezig dankzij onze voorouders.
De levensboom op de voorkant is een mooi symbool voor de familielijnen. Als we onze stamboom uitzoeken, hoort het ontstaan van deze boom er als eerste bij.
In de titel wordt gesproken over medicijn, dat impliceert dat er iets genezing nodig heeft. Ik zou eerder willen spreken van herstellen en bewustwording van het bestaan en contact met voorouders. Het helen is voor de gezonde voorouders bestemd.
Dit boek maakt voorzichtig om niet zo maar spontaan contact te zoeken met voorouders. Voorbereiding en weten wat je doet, is een must.
Lees minder
Voor AnkhHermes mocht ik Het vooroudermedicijn van auteur Daniel Foor recenseren. Ik was benieuwd naar het boek, omdat ik me nog nooit heb bezig ...
Lees recensie
Voor AnkhHermes mocht ik Het vooroudermedicijn van auteur Daniel Foor recenseren. Ik was benieuwd naar het boek, omdat ik me nog nooit heb bezig gehouden met mijn voorouders, en omdat ik niet enorm spiritueel ben of daar erg actief mee bezig ben.
Het omslag van het boek vond ik direct erg mooi. Het is een mooie zwarte kaft, met daarop een boom, die me doet denken aan een levensboom, een symbool waar ik wel wat mee heb. Bij het openslaan van het boek zie ik direct een overzichtelijke inhoudsopgave, waarna het boek begint met een voorwoord, gevolgd door een inleiding, waarin de auteur benoemd hoe bijzonder hij het vindt dat dit boek er nu ook voor Nederlandssprekende lezers is, en in de inleiding neemt hij de lezer direct in vogelvlucht mee door de Nederlandse geschiedenis. Dat gaat wat snel en grof, maar de strekking van het verhaal, namelijk hoe ver onze voorouders terug kunnen gaan, wordt wel duidelijk.
Dan het echte werk: het voorwoord en de inleiding geven al een goede indruk van de schrijfstijl en focus van het boek. Het eerste deel van het boek gaat in op de basis van het voorouderwerk; de persoonlijke reis van de auteur komt aan bod, een uitleg wie de voorouders zijn (dat kan van dichtbij tot heel ver terug, wat bij mij wel vragen en twijfels op riep), en een overzicht van voorouderrituelen om hen te vereren.
Het tweede deel gaat in op voorouders die dichter bij staan, overleden grootouders en wellicht nog enkele generaties ervoor, waar het derde deel ingaat op andere soorten voorouders, dit kunnen voorouders zijn die niet verwant zijn, bijvoorbeeld als je geadopteerd bent, maar ook voorouders die veel verder terug in de tijd liggen.
Ik had geen duidelijk omschreven verwachtingen van het boek, maar was vooral nieuwsgierig naar de inhoud omdat ik eens een gezinsopstelling heb gedaan. Ik vond dat toen zo interessant en het gaf nieuwe inzichten in patronen binnen een gezin of familie, dat ik benieuwd was welke rol voorouders en de verering daarin zouden (kunnen) spelen.
Mijn algemene indruk van het boek is dat het goed en duidelijk is beschreven, ook waarschuwingen afgeeft, om geen verkeerde ‘levenden’ aan te trekken en ook is er een appendix over het onderscheid tussen psychose en praten met geesten. Voor mij persoonlijk past het boek niet helemaal bij mij. Ik vind het wat te abstract en merkte dat ik wat sceptisch werd over wat voorouderverering kan doen of veranderen in je huidige leven, zeker als het hele verre ‘collectieve’ voorouders betreft.
Ik denk dat het voor lezers die meer interesse hebben in deze spiritualiteit en ook wat oefeningen en praktische handvatten willen, dit een heel geschikt boek is. Tevens kan het interessant zijn voor therapeuten die werken met gezinsopstelling en familierelaties om zich in dit boek te verdiepen.
Lees minderHet boek bestaat uit drie delen:
Dit deel geeft je een overzicht van verschillende soorten voorouders en voorouderlijke betrokkenheid en manieren waarop ritueel en ceremonie je kunnen helpen om je te verbinden met je voorouders.
In hoofdstuk 1 deelt Daniel Foor zijn persoonlijke ervaringen om zijn voorouders te leren kennen en liefhebben. Hoofdstuk 2 introduceert verschillende soorten voorouders en de uitdagingen die daarbij kunnen komen kijken. Hoofdstuk 3 onderzoekt soorten van spontaan voorouderlijk contact zoals droombezoeken, heldere visioenen, en synchroniciteit. Hoofdstuk 4 schetst een kader voor voorouderverering en rituelen; een basis voor de oefeningen en ritueel werk in de latere hoofdstukken.
Deel 2 presenteert een proces voor het opzetten van communicatielijnen met ondersteunende voorouderlijke gidsen. Met deel 3 het praktische deel van het boek. Hier leer je samenwerken met wijze en liefdevolle voorouders om de zielen van eventuele overleden familieleden die zich nog niet bij de voorouders hebben aangesloten, bij te staan. Het is precies dit proces dat Foor motiveerde om dit boek te schrijven.
Hoofdstuk 5 gaat over genealogie en familieonderzoek en biedt manieren om het eerste contact met je voorouders te leggen. Hoofdstuk 6 benadrukt de band met voorouderlijke gidsen en leraren. In hoofdstuk 7 en 8 deelt Foor manieren om zowel de vergeten of historische doden als de meer recente en herinnerde voorouders te helpen.
Deel 2 sluit af met manieren om het helende werk te gronden in de familie en presenteert rituelen voor een voortdurende relatie met onze voorouders.
In deel 3 wordt een bredere kijk op voorouders gegeven.
In hoofdstuk 10 wordt ingegaan op de relaties van de voorouders met specifieke plaatsen. Het bevat een oefening voor het eren van de doden op een begraafplaats en suggesties om de voorouders in de buurt van je huis te leren kennen. In hoofdstuk 11 leer je manieren om voorouders van verwantschap en spirituele afkomst te eren, inclusief de mensen die in staat zijn om je werk in de wereld te ondersteunen. In dit hoofdstuk vindt je ook oefeningen voor verdere integratie van je werk met verschillende soorten voorouders en verkent het de volgende onderwerpen van ‘meervoudige zielen’ (multiple souls), reïncarnatie, en vorige levens. Hoofdstuk 12 richt zich op begrafenisrituelen, het stervensproces, en het eerste jaar na de dood.
Hoeveel weten we van het levensverhaal van onze ouders? Over onze opa’s en oma’s weten we vaak al veel minder, laat staan over onze overgrootouders. Meer weten over onze familiegeschiedenis en onze voorouders is belangrijk voor je eigen persoonlijke ontwikkeling, voor gevoelens van heelheid en heling. Vaak zijn we pas op latere leeftijd geïnteresseerd in onze familiegeschiedenis en genealogisch onderzoek, maar waarom beginnen we er niet eerder mee? Het is jammer dat we onze kinderen vaak niet meer vertellen over waar we vandaan komen en welke gebeurtenissen zich in de levens van onze familieleden hebben afgespeeld. Denk daarbij ook aan de moeilijke episodes in de familiegeschiedenis en de doorwerking daarvan in volgende generaties. Het is ontzettend belangrijk om deze verhalen te blijven vertellen, in elke familie.
Reparatie van het verhaal is reparatie van de familielijn“Onze identiteit, onze cultuur, en ons basisbegrip van de wereld komen voort uit verhalen. Wanneer de vertelling van ons leven betekenisvol is, zijn we gelukkiger en kunnen we beter omgaan met de tegenslag die we op onze weg tegenkomen. Wanneer ons gevoel deel te zijn van een groter verhaal afbrokkelt, voelen we ons meer alleen en lijden we. Familielijnreparatie kan dit gevoel van isolatie tegengaan door je te helpen begrijpen en belichamen welke specifieke zegeningen uit je bloedlijn vandaag de dag in jouw leven zijn. Door onze eigen plek in de lijn te claimen, bevestigen we dat onze voorouders ook in onze botten leven en in iedere cel van ons lichaam, en dat we een diepe invloed op elkaar hebben.” – Daniel Foor
Daniel Foor vestigt de aandacht op een onderwerp dat weinig aandacht krijgt in onze cultuur: de erkenning van de rol die onze voorouders spelen in het leven van ieder van ons. Hoe hun leven doorwerkt in ons leven. In traditionele samenlevingen worden voorouders vereerd en beschouwd als bronnen van wijsheid, zelfs nadat ze hun fysieke lichaam hebben verlaten. In de huidige tijd zijn weinig kinderen vertrouwd met hun culturele en etnische erfgoed, laat staan met de levens, de beroepen en zelfs de namen van de familieleden uit de recente familiegeschiedenis. Daniel Foor vindt dit een betreurenswaardige situatie en wil met zijn boek inspiratie geven om weer in contact te komen met onze (voor)ouders en onze familie. De oefeningen in het boek bieden tal van manieren om van je voorouders een levende aanwezigheid te maken, om zo het contact met hen te herstellen. Een helend en transformerend boek over familie.
Je kunt je afvragen waarom je je überhaupt zou willen verhouden tot je voorouders. Op drie niveaus kan het je bewust verhouden tot je voorouders helend werken: persoonlijk, in de familie en cultureel. Je kunt trots zijn op je familie van herkomst, je weet wat je wortels zijn en uit welke cultuur je stamt. Waar ingrijpende gebeurtenissen hebben plaatsgevonden kan vergeving en heling gevonden worden. We kunnen overleden familieleden in onze bloedlijn die nog steeds in nood zijn helpen om tot rust te komen en hiermee kan ook ons eigen welzijn en onze gezondheid op zielniveau verbeteren. Voorouderheling kan helpen bij het helen van disfunctionele patronen in de familie, die van generatie op generatie worden doorgegeven.
Op cultureel niveau kunnen onze voorouders krachtige bondgenoten zijn in het transformeren van oude pijn: ras, geslacht, religie, oorlog en andere vormen van collectief trauma. In het boek wordt een studie aangehaald naar de kinderen, kleinkinderen en verdere nazaten van Holocaust-overlevers. Zij blijken een grotere kans te hebben om depressies, angsten en nachtmerries te ontwikkelen, ook al hebben ze de oorlog zelf niet meegemaakt.
Foor zegt: ‘Deze transgenerationele overdracht van trauma is een nieuw onderzoeksveld. Op veel manieren overlapt het met de voorouderheling zoals in dit boek beschreven is.’
Familiekarma kan geheeld worden, negatieve patronen kunnen doorbroken worden, voorbij onze blinde vlekken en vastgeroeste overtuigingen en veroordelingen. De sleutel tot heling en het verbeteren van ons welzijn kan in onze familielijn gevonden worden. Wanneer we verder terug kijken in onze stamboom en contact maken met onze voorouders ‘in spirit’, zullen we ontdekken dat niet alle familieperikelen persoonlijk genomen hoeven te worden en veel verder terug kunnen grijpen dan we aanvankelijk dachten. Dat is dan ook de plek waar echte heling kan plaatsvinden.
Pijn in de familielijn – hoe dit beide kanten op kan doorwerken“Wanneer de voorouders in geest niet gezond zijn, voelen levende ouderen zich vaak fysiek en psychologisch onwel, en zo gaat het verder van generatie op generatie. Manifestaties hiervan zijn onder andere ziekte, verslaving, fysieke en emotionele mishandeling, isolatie, schaarste, en een vroege dood. Destructieve acties van recente voorouders kunnen generaties lang doorwerken in de levende familie als een soort vooroudervloek, onderdrukkende intergenerationele karma, of hardnekkig ongeluk blijven hebben. Wat zijn jouw overtuigingen over de verontruste doden en hun invloed op de levenden? De impact van geesten of van de ongezonde doden worden in de volgende hoofdstukken uitgebreid onderzocht, en het proces van herstel in de kern van dit boek benadrukt manieren waarop je deze lastige erfenissen kunt transformeren en helen. Hoewel levende familieleden zich vaak stroomafwaarts van voorouderlijke problemen bevinden, kunnen bepaalde acties (of het nalaten ervan) door de levenden de voorouders schaden. Zoals in veel soorten relaties is de meest voorkomende manier waarop levende mensen dit kunnen doen, door geen basisrespect te hebben voor de voorouders of niet open te staan voor verbinding. Veel huidige gemeenschappen (religieus of anderszins) wijzen het bestaan of de relevantie van de voorouders af; dit gebrek aan attentie functioneert als een soort voorouder-amnesie naar familie, erfgoed, en cultuur toe. Wanneer we onze herkomst vergeten, is de kans groter dat we onhandige intergenerationele patronen uitspelen of versterken, al is het maar omdat niemand ons gewaarschuwd heeft voor lasten omtrent familie.” – Daniel Foor
Dit boek gaat ervan uit dat iedereen liefhebbende voorouders heeft; een relatie aangaan met onze voorouders is volkomen normaal. Ten eerste, het leren kennen en liefhebben vraagt om een diepe en duurzame verbinding met onze familie, onze cultuur van herkomst en onszelf. Het werken met voorouders is iets dat niet in een weekend of een paar maanden gedaan is. Het is iets dat ons bezig blijft houden. We doen het voor onszelf en voor het verhaal dat we onze kinderen over familie willen meegeven.
Het boek gaat ervan uit dat bewustzijn blijft ‘doorleven’ na de dood; in die zin zijn de doden niet dood, ze leven in ons voort; de levenden en de doden kunnen een sterke invloed op elkaar hebben. Het boek gaat ook in op overleden familieleden die zich nog niet goed hebben kunnen losmaken van het aardse leven. Dit boek gaat ook in op hoe we met een moeizame erfenis om kunnen gaan: ‘(…) ongeheelde emotionele pijn uit een oude relatie kan een levend persoon belemmeren in het vinden van steunende vooroudergeesten in het moment.’ De doden kunnen met ons communiceren in dromen, visioenen, synchroniciteit en in bijna dood-ervaringen en bij verruimde bewustzijnservaringen.
“Op het meest fundamentele niveau kunnen gezonde voorouders een erfenis van goede gezondheid, voorspoedigheid en geaardheid in plaats en cultuur bieden. Voorouders die vriendelijkheid en integriteit belichaamden tijdens hun leven dienen als bronnen van inspiratie en motivatie voor levende familieleden. De liefhebbende doden kan ook werken om hun nazaten te gidsen, op te heffen, en te beschermen, of de levende familie zich bewust is van deze steun of niet. In mijn ervaring zijn de voorouders die sterk en helder zijn in geest ook de beste gidsen en bondgenoten voor levende familieleden die hun lastige intergenerationele lasten willen transformeren en eindigen. We zijn hun ogen en handen in deze dimensie, en ze zijn sterk betrokken bij een goede uitkomst.” – Daniel Foor
“Voordat ik mijn oudere voorouders in geest ontmoette, dacht ik nooit mijn familie- en culturele geschiedenis te zien als een bron van spirituele kracht en rijkdom.” – Daniel Foor
Oude pijn in de familielijn helen“Wanneer we ons verzoenen met voorouders die verschillende soorten vervolging hebben ervaren of wie geweld of onderdrukking gepleegd hebben, maken we reparaties in onze persoonlijke psyches en in onze familiegeschiedenis die, op hun beurt, breuken in de grotere geest van de menselijkheid herstellen. Dit ondersteunt ons om voorbij de identificatie met de slachtoffer/dader bewustzijn te gaan en te belichamen wat mooi en behulpzaam is in het verleden. Het transformeren van generaties aan familie- en culturele pijn bevrijdt ons ook om te kunnen rekenen op de steun van de liefhebbende voorouders voor welvaart in onze roeping en het dienen van de wereld.” – Daniel Foor
Door het boek heen staan oefeningen voor zelfreflectie, uitgebreide aanwijzingen voor het opzetten van rituelen voor het contact met voorouders en gidsen, het eren (met altaren bv) en vergeven van voorouders. Ideeën voor het doen van familieonderzoek (voordat het te laat is).
