Al 100 jaar de grootste spirituele uitgeverij van Nederland
'Het Tibetaanse Dodenboek' (Bardo Thödol) is misschien wel het merkwaardigste boek dat het Westen van het Oosten heeft ontvangen. Nadat het eeuwenlang (van mond tot oor) werd overgeleverd zou deze tekst zijn opgeschreven door Padma Sambhava, de yoga-leraar die het boeddhisme in de achtste eeuw naar Tibet bracht en die als grondlegger van het lamaïsme wordt beschouwd.
Carl Gustav Jung noemt in zijn inleiding 'Het Tibetaanse Dodenboek' van een ongeëvenaarde superioriteit wat de psychologie en de kritische filosofie betreft.
'Het Tibetaanse Dodenboek' (Bardo Thödol) is misschien wel het merkwaardigste boek dat het Westen van het Oosten heeft ontvangen. Nadat het eeuwenlang (van mond tot oor) werd overgeleverd zou deze tekst zijn opgeschreven door Padma Sambhava, de yoga-leraar die het boeddhisme in de achtste eeuw naar Tibet bracht en die als grondlegger van het lamaïsme wordt beschouwd.
Carl Gustav Jung noemt in zijn inleiding 'Het Tibetaanse Dodenboek' van een ongeëvenaarde superioriteit wat de psychologie en de kritische filosofie betreft. De tekst wijdt in in de zin van het leven dat de doodservaring omvat, niet als gebeuren op een bepaald tijdstip, maar als een voortdurend bereid-zijn, dat werkelijk leven pas mogelijk maakt.
Op archetypische wijze wordt de toestand beschreven die de dood genoemd wordt, tot aan het moment waarop naar oosterse opvatting de nieuwe geboorte plaatsvindt. Daaruit komt naar voren dat de betekenis van het sterven onverbrekelijk met de zin van het leven verbonden is.
Voortdurend wordt de lezer gewezen op de noodzaak het rechtstreekse contact met het onnoembare-in-zichzelf te zoeken. De grondtoon van het onderricht is het met onuitputtelijk geduld oproepen tot wat Carl Gustav Jung noemt: 'de zorgvuldige en gewetensvolle waarneming van de irrationele facetten van het heilige en de mens zelf'.
Wanneer dit bij hem aanslaat zal hij niemand meer vragen wat hij moet kiezen, maar met vallen en opstaan zijn eigen gezag zoeken - en vinden. Want in hemzelf is de bron van leven, en wat hij in wezen is: een ononderbroken opeenvolging van bewustzijnstoestanden, waarin geboorte (als het aannemen van een lichaam) en dood (als het afleggen van een lichaam) zijn besloten. Dit herkenbaar maken is de zin van het onderricht van het Tibetaanse Dodenboek.
'Het Tibetaanse Dodenboek' (Bardo Thödol) is misschien wel het merkwaardigste boek dat het Westen van het Oosten heeft ontvangen. Nadat het eeuwenlang (van mond tot oor) werd overgeleverd zou deze tekst zijn opgeschreven door Padma Sambhava, de yoga-leraar die het boeddhisme in de achtste eeuw naar Tibet bracht en die als grondlegger van het lamaïsme wordt beschouwd.
Carl Gustav Jung noemt in zijn inleiding 'Het Tibetaanse Dodenboek' van een ongeëvenaarde superioriteit wat de psychologie en de kritische filosofie betreft. De tekst wijdt in in de zin van het leven dat de doodservaring omvat, niet als gebeuren op een bepaald tijdstip, maar als een voortdurend bereid-zijn, dat werkelijk leven pas mogelijk maakt.
Op archetypische wijze wordt de toestand beschreven die de dood genoemd wordt, tot aan het moment waarop naar oosterse opvatting de nieuwe geboorte plaatsvindt. Daaruit komt naar voren dat de betekenis van het sterven onverbrekelijk met de zin van het leven verbonden is.
Voortdurend wordt de lezer gewezen op de noodzaak het rechtstreekse contact met het onnoembare-in-zichzelf te zoeken. De grondtoon van het onderricht is het met onuitputtelijk geduld oproepen tot wat Carl Gustav Jung noemt: 'de zorgvuldige en gewetensvolle waarneming van de irrationele facetten van het heilige en de mens zelf'.
Wanneer dit bij hem aanslaat zal hij niemand meer vragen wat hij moet kiezen, maar met vallen en opstaan zijn eigen gezag zoeken - en vinden. Want in hemzelf is de bron van leven, en wat hij in wezen is: een ononderbroken opeenvolging van bewustzijnstoestanden, waarin geboorte (als het aannemen van een lichaam) en dood (als het afleggen van een lichaam) zijn besloten. Dit herkenbaar maken is de zin van het onderricht van het Tibetaanse Dodenboek.
Het eerste boek dat het Tibetaans boeddhisme onder de aandacht bracht van het algemene westerse publiek. Oorspronkelijk bedoeld als gids voor ...
Lees recensie
Het eerste boek dat het Tibetaans boeddhisme onder de aandacht bracht van het algemene westerse publiek. Oorspronkelijk bedoeld als gids voor geïnitieerden in het Tibetaans boeddhisme (die eerst moeten ‘sterven’ om herboren te kunnen worden) werd deze eeuwenoude tekst traditioneel voorgelezen aan de stervenden om hen te helpen de bevrijding te bereiken. Het is het bronnenboek voor de leer van de ‘verlichting’ en de ‘leegte’ en andere belangrijke thema’s uit deze religie, zoals de zes soorten van bevrijding.
Het voorwoord is van wijlen Anagarika Govinda (de Duitser E.L. Hofmann), het ‘psychologisch commentaar’ van Jung is een poging om deze oosterse ervaringen rondom de dood voor een westers publiek toegankelijk te maken. Evans-Wentz gold als een autoriteit op het gebied van het Tibetaans boeddhisme. De Nederlandse vertaling van deze moeilijke tekst is uitstekend verzorgd, terwijl commentaar, voorwoord, aantekeningen, samenvatting, uitspraak van vreemde woorden en een uitgebreid register de toegankelijkheid van de tekst vergroten. Een evergreen!
Het Bardo Thödol wordt in de Tibetaanse traditie gebruikt als een stervenstekst, die luid opgezegd wordt in de aanwezigheid van een ...
Lees recensie
Het Bardo Thödol wordt in de Tibetaanse traditie gebruikt als een stervenstekst, die luid opgezegd wordt in de aanwezigheid van een stervend of overleden persoon om die persoon te begeleiden naar verlichting. Het Tibetaans dodenboek beschrijft het proces van overlijden en wedergeboorte als drie overgangsfasen of bardo’s (bar do = tussen twee). De eerste en kortste fase is de Chikhai bardo op het moment van de dood, wanneer de stervende in een diepe staat van bewustzijn het heldere licht ziet verschijnen. Als de stervende dit als realiteit kan herkennen, wordt hij onmiddellijk bevrijd van het wedergeboren worden. De meesten kunnen dit echter niet en dan begint de tweede overgangsfase, het Chönyid bardo, waarin de goden van vrede en gramschap verschijnen. Als ook dit niet herkend wordt – en dat geldt opnieuw voor vrijwel iedereen – komt de derde overgangsfase, de Sidpa bardo, dit is de fase waarin men opnieuw geboren wordt. Ik vond het een heel moeilijk, maar leerrijk boek, de vele voetnoten en het voorwoord en het nawoord maken veel duidelijk.
Teruggeworpen op bewustzijnsinhouden
Ik heb eruit begrepen dat we na onze dood teruggeworpen worden op onze bewustzijnsinhouden, de positieve en negatieve ervaringen uit ons leven. Dit kan ons in verwarring en in paniek brengen. Dit is ook zo tijdens ons leven. Angst kan ons belemmeren om de dingen duidelijk te zien. Als we kunnen inzien dat die ervaringen projecties zijn van onze eigen verbeelding, dan kunnen we loslaten en in vertrouwen opgaan in het grote geheel. We gaan dan van normaal bewustzijn naar het persoonlijke onbewuste, het collectief onbewuste en uiteindelijk naar het eenheidsbewustzijn, wat verlichting genoemd wordt. De betekenis van het sterven is onlosmakelijk verbonden met de zin van het leven. Het boek zet aan tot bewuster leven, meer positieve ervaringen creëren, onze innerlijke goden van gramschap leren beteugelen en onze innerlijke goden van vrede meer ruimte geven.
Verbanden en verbindingen
De vertaling van Evans-Wentz (theosoof) legt een verbinding met de Mysteries uit de oudheid, voorchristelijke tradities, het Egyptisch Dodenboek en met de zeer omstreden tekst van Blavatsky’s Secret Doctrine. Carl Jung zag in het boek een bevestiging van zijn leer over het collectief onbewuste, de archetypen en de werking van mandala’s. Om af te sluiten nog de mooie bardomantra van Osho :
Lees minder“ontspan je. wees rustig. ga naar je centrum. blijf daar, ga er niet vandaan, wat er ook met je lichaam gebeurt. wees gewoon getuige. laat het gebeuren. wees niet bang. kom niet tussenbeide. blijf getuige. getuige zijn is je ware natuur.”
Intro 8
Psychologisch commentaar door Carl Gustav Jung 9
Voorwoord van Lama Anagarika Govinda 27
Voorwoord van W.Y. Evans-Wentz 39
Eerste boek
Het Chikhai Bardo en het Chönyid Bardo 41
Inleidende teksten 43
De huldigingen 43
Inleiding 43
Aanroeping van de boeddha’s en bodhisattva’s 47
Het Pad der goede wensen tot redding uit de gevaarlijke nauwe doorgang van het bardo 49
De Wortelverzen van de zes bardo’s 55
Het Pad der goede wensen dat beschermt tegen angst in het bardo 61
Deel I Chikhai Bardo
Het bardo van de ogenblikken van het sterven 69
Onderricht over de symptomen van de dood, of de eerste fase van het Chikhai Bardo: het primaire heldere licht gezien op het ogenblik van de dood 69
Voorschriften betreffende het tweede stadium van het Chikhai Bardo en het secundaire heldere licht dat onmiddellijk na de dood wordt gezien 77
Deel II Chönyid Bardo
Het bardo van het beleven van de werkelijkheid 83
Inleidend onderricht met betrekking tot het beleven van de werkelijkheid gedurende het derde stadium van het bardo, genoemd Chönyid Bardo, wanneer de karmische verschijningen optreden 83
Het opkomen van de goden van vrede, van de eerste tot de zevende dag 87
De eerste dag 89
De tweede dag 91
De derde dag 95
De vierde dag 99
De vijfde dag 103
De zesde dag 107
De zevende dag 117
Het opkomen van de goden van gramschap, van de achtste tot de veertiende dag 123
Inleiding 123
De achtste dag 129
De negende dag 131
De tiende dag 133
De elfde dag 135
De twaalfde dag 135
De dertiende dag 139
De veertiende dag 141
Het besluit dat de fundamentele betekenis van het onderricht aantoont 151
Tweede boek
Het Sidpa Bardo 155
De huldigingen 157
Inleidende verzen 157
Deel I
De wereld na de dood 159
Het bardo-lichaam: zijn geboorte en bovennatuurlijke vermogens 159
Bestaanskenmerken in de tussentoestand 165
Het oordeel 171
De beslissende invloed van het denken 175
Het dagen van de lichten van de zes loka’s 183
Deel II
Het proces van de nieuwe geboorte 187
Het sluiten van de toegang tot de moederschoot 187
Het kiezen van de toegang tot de moederschoot 201
De noodgedwongen keuze: bovennatuurlijke geboorte of geboorte uit de moederschoot 207
Algemeen besluit 215
De slotverzen 221
Samenvatting van de fundamentele leer 223
Uitspraak van vreemde woorden 225
Literatuur 229
Register 231
Je bestelt bij 
Meer info ➔
Je bestelt bij
Het eerste boek dat het Tibetaans boeddhisme onder de aandacht bracht van het algemene westerse publiek. Oorspronkelijk bedoeld als gids voor ...
Lees recensie
Het eerste boek dat het Tibetaans boeddhisme onder de aandacht bracht van het algemene westerse publiek. Oorspronkelijk bedoeld als gids voor geïnitieerden in het Tibetaans boeddhisme (die eerst moeten ‘sterven’ om herboren te kunnen worden) werd deze eeuwenoude tekst traditioneel voorgelezen aan de stervenden om hen te helpen de bevrijding te bereiken. Het is het bronnenboek voor de leer van de ‘verlichting’ en de ‘leegte’ en andere belangrijke thema’s uit deze religie, zoals de zes soorten van bevrijding.
Het voorwoord is van wijlen Anagarika Govinda (de Duitser E.L. Hofmann), het ‘psychologisch commentaar’ van Jung is een poging om deze oosterse ervaringen rondom de dood voor een westers publiek toegankelijk te maken. Evans-Wentz gold als een autoriteit op het gebied van het Tibetaans boeddhisme. De Nederlandse vertaling van deze moeilijke tekst is uitstekend verzorgd, terwijl commentaar, voorwoord, aantekeningen, samenvatting, uitspraak van vreemde woorden en een uitgebreid register de toegankelijkheid van de tekst vergroten. Een evergreen!
Het Bardo Thödol wordt in de Tibetaanse traditie gebruikt als een stervenstekst, die luid opgezegd wordt in de aanwezigheid van een ...
Lees recensie
Het Bardo Thödol wordt in de Tibetaanse traditie gebruikt als een stervenstekst, die luid opgezegd wordt in de aanwezigheid van een stervend of overleden persoon om die persoon te begeleiden naar verlichting. Het Tibetaans dodenboek beschrijft het proces van overlijden en wedergeboorte als drie overgangsfasen of bardo’s (bar do = tussen twee). De eerste en kortste fase is de Chikhai bardo op het moment van de dood, wanneer de stervende in een diepe staat van bewustzijn het heldere licht ziet verschijnen. Als de stervende dit als realiteit kan herkennen, wordt hij onmiddellijk bevrijd van het wedergeboren worden. De meesten kunnen dit echter niet en dan begint de tweede overgangsfase, het Chönyid bardo, waarin de goden van vrede en gramschap verschijnen. Als ook dit niet herkend wordt – en dat geldt opnieuw voor vrijwel iedereen – komt de derde overgangsfase, de Sidpa bardo, dit is de fase waarin men opnieuw geboren wordt. Ik vond het een heel moeilijk, maar leerrijk boek, de vele voetnoten en het voorwoord en het nawoord maken veel duidelijk.
Teruggeworpen op bewustzijnsinhouden
Ik heb eruit begrepen dat we na onze dood teruggeworpen worden op onze bewustzijnsinhouden, de positieve en negatieve ervaringen uit ons leven. Dit kan ons in verwarring en in paniek brengen. Dit is ook zo tijdens ons leven. Angst kan ons belemmeren om de dingen duidelijk te zien. Als we kunnen inzien dat die ervaringen projecties zijn van onze eigen verbeelding, dan kunnen we loslaten en in vertrouwen opgaan in het grote geheel. We gaan dan van normaal bewustzijn naar het persoonlijke onbewuste, het collectief onbewuste en uiteindelijk naar het eenheidsbewustzijn, wat verlichting genoemd wordt. De betekenis van het sterven is onlosmakelijk verbonden met de zin van het leven. Het boek zet aan tot bewuster leven, meer positieve ervaringen creëren, onze innerlijke goden van gramschap leren beteugelen en onze innerlijke goden van vrede meer ruimte geven.
Verbanden en verbindingen
De vertaling van Evans-Wentz (theosoof) legt een verbinding met de Mysteries uit de oudheid, voorchristelijke tradities, het Egyptisch Dodenboek en met de zeer omstreden tekst van Blavatsky’s Secret Doctrine. Carl Jung zag in het boek een bevestiging van zijn leer over het collectief onbewuste, de archetypen en de werking van mandala’s. Om af te sluiten nog de mooie bardomantra van Osho :
Lees minder“ontspan je. wees rustig. ga naar je centrum. blijf daar, ga er niet vandaan, wat er ook met je lichaam gebeurt. wees gewoon getuige. laat het gebeuren. wees niet bang. kom niet tussenbeide. blijf getuige. getuige zijn is je ware natuur.”
Intro 8
Psychologisch commentaar door Carl Gustav Jung 9
Voorwoord van Lama Anagarika Govinda 27
Voorwoord van W.Y. Evans-Wentz 39
Eerste boek
Het Chikhai Bardo en het Chönyid Bardo 41
Inleidende teksten 43
De huldigingen 43
Inleiding 43
Aanroeping van de boeddha’s en bodhisattva’s 47
Het Pad der goede wensen tot redding uit de gevaarlijke nauwe doorgang van het bardo 49
De Wortelverzen van de zes bardo’s 55
Het Pad der goede wensen dat beschermt tegen angst in het bardo 61
Deel I Chikhai Bardo
Het bardo van de ogenblikken van het sterven 69
Onderricht over de symptomen van de dood, of de eerste fase van het Chikhai Bardo: het primaire heldere licht gezien op het ogenblik van de dood 69
Voorschriften betreffende het tweede stadium van het Chikhai Bardo en het secundaire heldere licht dat onmiddellijk na de dood wordt gezien 77
Deel II Chönyid Bardo
Het bardo van het beleven van de werkelijkheid 83
Inleidend onderricht met betrekking tot het beleven van de werkelijkheid gedurende het derde stadium van het bardo, genoemd Chönyid Bardo, wanneer de karmische verschijningen optreden 83
Het opkomen van de goden van vrede, van de eerste tot de zevende dag 87
De eerste dag 89
De tweede dag 91
De derde dag 95
De vierde dag 99
De vijfde dag 103
De zesde dag 107
De zevende dag 117
Het opkomen van de goden van gramschap, van de achtste tot de veertiende dag 123
Inleiding 123
De achtste dag 129
De negende dag 131
De tiende dag 133
De elfde dag 135
De twaalfde dag 135
De dertiende dag 139
De veertiende dag 141
Het besluit dat de fundamentele betekenis van het onderricht aantoont 151
Tweede boek
Het Sidpa Bardo 155
De huldigingen 157
Inleidende verzen 157
Deel I
De wereld na de dood 159
Het bardo-lichaam: zijn geboorte en bovennatuurlijke vermogens 159
Bestaanskenmerken in de tussentoestand 165
Het oordeel 171
De beslissende invloed van het denken 175
Het dagen van de lichten van de zes loka’s 183
Deel II
Het proces van de nieuwe geboorte 187
Het sluiten van de toegang tot de moederschoot 187
Het kiezen van de toegang tot de moederschoot 201
De noodgedwongen keuze: bovennatuurlijke geboorte of geboorte uit de moederschoot 207
Algemeen besluit 215
De slotverzen 221
Samenvatting van de fundamentele leer 223
Uitspraak van vreemde woorden 225
Literatuur 229
Register 231
