Voorwoord 11
Inleiding 13
1 Overeind blijven 17
Ruimte voor verdriet 17
Gedachten 20
Gevoelens 25
Reactieve mechanismen 28
Ervaren van eenzaamheid 30
Draagkracht vergroten 31
Hinderlijke overtuigingen 36
Opbouwende gevoelens 39
2 Streven naar de hoogst haalbare kwaliteit 43
Leven in het moment 43
Behulpzame zintuigen 47
Accent op de mogelijkheden 49
Concentratie op de kern 51
Waar gaat mijn hart van zingen? 58
Waar haal je energie uit? 58
Verplichtingen 59
Betekenis geven 62
Overdragen 64
Oogsten 65
3 Terugkijken 68
Pieken en dalen 68
Familiegeschiedenis 72
Schrijven 73
Rode draad 76
Levenslessen 78
Inhoud van je rugzak 80
Verworven wijsheid 85
4 Onafgemaakte zaken 87
Unfinished business 87
Dierbare mensen 87
Vergeving vragen 90
Jezelf vergeven 94
Vergeving geven 96
Opzienbarende voorbeelden 98
5 Zoektocht naar nieuwe kennis en hedendaagse bronnen 104
Veranderde zekerheden 104
Nabij-de-doodervaringen 105
Levenseinde-ervaringen 110
Licht op sterven 112
Na-de-doodervaringen 116
Mediumschap 121
Prikkel tot verruiming 123
Oefeningen in vertrouwen 125
Mogelijke functie van het lijden 127
Het lichaam als mantel 129
Lijden maakt bescheiden 131
Wie is mij voorgegaan? 132
De circle of life 135
Of is de dood toch het einde? 135
6 De kracht van oude tradities 137
Oude verbondenheid 137
Christendom 138
Stoïcisme 147
Boeddhisme 149
Islam 152
Soefisme 153
7 Je liefde overdragen 156
Liefde als overlevingskracht 156
Verschillende niveaus van contact 163
Uitingen van blijvende liefde en troost 164
Geschreven 165
Gesproken 170
Gezongen 172
Gefilmd 172
Geboetseerd 174
Getekend 175
Gekocht 176
Zorgzaam 177
Kostbaarheden doorgeven 178
Taken overdragen 178
Een afscheidsritueel 179
8 Medische zaken regelen 182
Gesprek met de huisarts of specialist 182
Mentaal-emotionele begeleiding 183
Familiegesprek 185
Wilsverklaringen 188
Euthanasie 189
Zorgverklaring 195
Behandelverbod 198
Levenswensverklaring 200
Levenstestament 201
Palliatieve sedatie 202
Bewust stoppen met eten en drinken (bsted) 205
De natuurlijke dood 206
Hospices 209
Thuiszorg 212
9 Het definitieve afscheid 215
Begraven 216
Cremeren 218
Beschikbaar stellen aan de wetenschap 219
Onbekende vormen 220
De laatste verzorging 221
Locatie van de uitvaart 221
Vorm en inhoud van de bijeenkomst 223
Contact met de uitvaartondernemer 225
Opbaren 226
Kist en kleding 228
De dragers 230
De rouwkaart 231
IT-ontwikkelingen 232
Rouwvervoer 232
De duurzame uitvaart 232
Kinderen 233
De overledene wil ook nog iets zeggen… 234
A4’tje 238
10 Patiëntenverhalen 240
Marjolein 240
Marc 241
Saskia 243
Tycho 245
Bas en Jaap 246
Esmée en Ilona 247
Linda en haar vader 249
Robbert en Marcella 250
Truus van der Spek 252
Als de liefste mens sterft 254
Dankwoord 255
Voorwoord 11
Inleiding 13
1 Overeind blijven 17
Ruimte voor verdriet 17
Gedachten 20
Gevoelens 25
Reactieve mechanismen 28
Ervaren van eenzaamheid 30
Draagkracht vergroten 31
Hinderlijke overtuigingen 36
Opbouwende gevoelens 39
2 Streven naar de hoogst haalbare kwaliteit 43
Leven in het moment 43
Behulpzame zintuigen 47
Accent op de mogelijkheden 49
Concentratie op de kern 51
Waar gaat mijn hart van zingen? 58
Waar haal je energie uit? 58
Verplichtingen 59
Betekenis geven 62
Overdragen 64
Oogsten 65
3 Terugkijken 68
Pieken en dalen 68
Familiegeschiedenis 72
Schrijven 73
Rode draad 76
Levenslessen 78
Inhoud van je rugzak 80
Verworven wijsheid 85
4 Onafgemaakte zaken 87
Unfinished business 87
Dierbare mensen 87
Vergeving vragen 90
Jezelf vergeven 94
Vergeving geven 96
Opzienbarende voorbeelden 98
5 Zoektocht naar nieuwe kennis en hedendaagse bronnen 104
Veranderde zekerheden 104
Nabij-de-doodervaringen 105
Levenseinde-ervaringen 110
Licht op sterven 112
Na-de-doodervaringen 116
Mediumschap 121
Prikkel tot verruiming 123
Oefeningen in vertrouwen 125
Mogelijke functie van het lijden 127
Het lichaam als mantel 129
Lijden maakt bescheiden 131
Wie is mij voorgegaan? 132
De circle of life 135
Of is de dood toch het einde? 135
6 De kracht van oude tradities 137
Oude verbondenheid 137
Christendom 138
Stoïcisme 147
Boeddhisme 149
Islam 152
Soefisme 153
7 Je liefde overdragen 156
Liefde als overlevingskracht 156
Verschillende niveaus van contact 163
Uitingen van blijvende liefde en troost 164
Geschreven 165
Gesproken 170
Gezongen 172
Gefilmd 172
Geboetseerd 174
Getekend 175
Gekocht 176
Zorgzaam 177
Kostbaarheden doorgeven 178
Taken overdragen 178
Een afscheidsritueel 179
8 Medische zaken regelen 182
Gesprek met de huisarts of specialist 182
Mentaal-emotionele begeleiding 183
Familiegesprek 185
Wilsverklaringen 188
Euthanasie 189
Zorgverklaring 195
Behandelverbod 198
Levenswensverklaring 200
Levenstestament 201
Palliatieve sedatie 202
Bewust stoppen met eten en drinken (bsted) 205
De natuurlijke dood 206
Hospices 209
Thuiszorg 212
9 Het definitieve afscheid 215
Begraven 216
Cremeren 218
Beschikbaar stellen aan de wetenschap 219
Onbekende vormen 220
De laatste verzorging 221
Locatie van de uitvaart 221
Vorm en inhoud van de bijeenkomst 223
Contact met de uitvaartondernemer 225
Opbaren 226
Kist en kleding 228
De dragers 230
De rouwkaart 231
IT-ontwikkelingen 232
Rouwvervoer 232
De duurzame uitvaart 232
Kinderen 233
De overledene wil ook nog iets zeggen… 234
A4’tje 238
10 Patiëntenverhalen 240
Marjolein 240
Marc 241
Saskia 243
Tycho 245
Bas en Jaap 246
Esmée en Ilona 247
Linda en haar vader 249
Robbert en Marcella 250
Truus van der Spek 252
Als de liefste mens sterft 254
Dankwoord 255