Waarom vrouwen vaker ziek zijn – en minder vaak geloofd worden
Laatste update door Melisa Verheijen op 12 juni 2025
Hoe kan je beter worden als niemand denkt dat je ziek bent? Het is een vraag die schrijver Meghan O’Rourke stelt in haar boek 'Onzichtbaar ziek zijn' – 'De stille epidemie van chronische- en auto-immuunziekten.' Waarom duurt het gemiddeld langer voordat een vrouw een juiste diagnose krijgt dan een man?
Eerst staan we stil bij wat een auto-immuunziekte precies is om beter te begrijpen wat er misgaat in het lichaam. Bij een gezonde afweer beschermt je immuunsysteem je tegen virussen, bacteriën en andere indringers. Maar bij een auto-immuunziekte raakt dat systeem in de war.
Wat is een auto-immuunziekte?
Het lichaam maakt dan antistoffen aan die geen vijand aanvallen, maar gezond weefsel – je schildklier, je gewrichten, je huid of je zenuwbanen. Je afweer keert zich tegen precies dat wat het moet beschermen. De gevolgen zijn vaak grillig en uiteenlopend: extreme vermoeidheid, hersenmist, pijn, darmklachten of een hartslag die uit het niets op hol slaat.
Veelvoorkomende auto-immuunziekten zijn onder andere lupus, reumatoïde artritis, Hashimoto, MS en de ziekte van Bechterew. Het opvallende? Zo’n 80 procent van de mensen die ermee te maken krijgt, is vrouw.
Niet geloofd worden is ook een symptoom
Als het gaat om vrouwen en chronische ziekten, is de medische wereld geen neutraal speelveld. Veel vrouwen met vage klachten – denk aan pijn, duizeligheid, vermoeidheid – herkennen het patroon: ze worden gerustgesteld en niet serieus genomen. “Misschien een beetje stress?” “U zou eens met een psycholoog kunnen praten.” “U moet leren loslaten.”
Het boek Onzichtbaar ziek zijn van O’Rourke laat zien hoe hardnekkig dit patroon is. Vrouwen worden niet alleen vaker ziek, ze moeten zich bovendien keer op keer bewijzen dat ze écht ziek zijn.
In hoofdstuk 8, treffend getiteld Het vrouwenprobleem, duikt de schrijfster in de genderkloof van de geneeskunde. Van de oudtante die werd weggezet als aandachtzoeker tot de talloze vrouwen op online forums die arts na arts zagen zonder erkenning te krijgen voor hun klachten: het patroon is schrijnend en universeel.
Het vrouwenlichaam als mysterie of erger: als aansteller
Tot voor kort werden medische onderzoeken vrijwel uitsluitend op mannelijke lichamen uitgevoerd – zowel mensen als proefdieren. De reden? De cyclus van de vrouw zou de resultaten ‘vertroebelen’. Het gevolg: medicijnen die wel voor mannen werken, maar schadelijk blijken voor vrouwen. Symptomen die bij mannen alarmbellen doen rinkelen, worden bij vrouwen niet herkend. Zo krijgen vrouwen met hartproblemen bijvoorbeeld veel later behandeling – of helemaal geen.
Daarbovenop komt een cultureel erfgoed dat al eeuwen suggereert dat de vrouw ziek ís, omdat ze vrouw ís. Van de ‘zwervende baarmoeder’ uit de oudheid tot de diagnose ‘hysterie’ uit de 19e eeuw: het vrouwenlichaam is te vaak gezien als een vat vol emotie en mysterie. Die erfenis werkt vandaag de dag nog door in medische opleidingen, spreekkamers en behandelplannen.
Ziek zijn is al zwaar – onzichtbaar ziek zijn nog zwaarder
In Onzichtbaar ziek zijn lezen we hoe diep de ervaring snijdt als niemand je gelooft. Hoe het voelt als de mensen van wie je afhankelijk bent – artsen, specialisten, behandelaars – je afdoen als lastig, aanstellerig of overgevoelig. O’Rourke beschrijft het als “ethische eenzaamheid”: de pijn van ziek zijn, versterkt door het onrecht niet gehoord te worden.
En het gaat nog verder dan frustratie. Het raakt aan bestaansrecht. Aan de vraag: “Ben ik het waard om serieus genomen te worden – ook als mijn ziekte zich niet netjes laat meten of verklaren?”
‘Ligt het aan mij?’
Dit boek is geen klaagzang over dokters – het is een pleidooi voor erkenning. Voor iedereen die ooit dacht: “Ligt het aan mij?” Onzichtbaar ziek zijn werpt licht op een blinde vlek in de zorg en geeft woorden aan wat velen alleen in stilte doorstaan. Wie zich ooit alleen voelde in het medische moeras, vindt in O’Rourke misschien niet de oplossing – maar wel een bondgenoot. En dat is soms al de helft van de genezing.
Lees in Onzichtbaar ziek zijn ook over de kwetsbaarheid van de arts-patiëntrelatie en hoe erkenning soms het verschil maakt tussen lijden en draaglijkheid.
Onzichtbaar ziek zijn
Onzichtbaar ziek zijn van Meghan O’Rourke biedt troost, hoop en inzicht voor de bijna 10 miljoen volwassenen in Nederland met een chronische of auto-immuunziekte.
Bestel nu jouw exemplaar voor € 27,50 met gratis verzending.
