Liefdesmeditaties

Vanuit AnkhHermes kreeg ik bericht dat ik het prachtige boek Liefdesmeditaties mocht recenseren. Het is geen boek met een verhaallijn zoals ik gewend ben, maar met korte gedachtenspinsels van de schrijver over de vraag hoe liefde nu eigenlijk gedefinieerd zou kunnen worden. Omdat het steeds korte tekstjes zijn waarin de schrijver de definitie van liefde steeds vanuit een ander oogpunt bekijkt, lijkt hij daarmee teweeg te willen brengen de lezer stil te laten staan bij zijn gedachtenspinsel om zo meer bewustzijn te creëren in het leven van de lezer op het gebied van liefde.

Door het lezen van dit boek merkte ik dat ik mezelf heb beperkt door mij vast te houden aan mijn eigen overtuigingen en ben ik door de verschillende invalshoeken anders gaan kijken naar wat liefde kan zijn.

Ik vind het een prachtig boek om er af en toe eens bij te pakken. Omdat het soms wat moeilijk leesbaar is zou mijn advies zijn om er echt even rustig voor te gaan zitten om de tekst te kunnen laten doordringen. Ik geef het boek daarom vier sterren ⭐️⭐️⭐️⭐️

Met een beetje tegenzin begon ik aan het boek Liefdesmeditaties van Anthony De Mello. Hoewel het boekje prachtig vormgegeven is schrok ik van de teksten uit de bijbel die boven elk hoofdstuk staan. Als ‘ongelovige’ had ik meteen een (voor)oordeel. Zou de schrijver, een Indiase jezuïet en psychotherapeut alleen stichtelijke woorden schrijven? Toen ik wat meer informatie over de schrijver zocht, bleek dat hij Oosterse wijsheid en Westerse psychologie en spiritualiteit met elkaar verbindt. Reden om toch nieuwsgierig te worden.

De Mello schrijft over patronen, systemen, vrijheid en liefde. Hij nodigt de lezer uit om zijn of haar eigen weg te zoeken. Hij benoemt dat wezenlijk geluk van binnenuit komt. Niet van buitenaf door prestaties of complimentjes, maar vanuit verwondering, verbinding en aanwezigheid. Ook schrijft hij over gehechtheid. Hoe meer we ons hechten aan bezit, mensen en overtuigingen, des te meer we lijden. Als je bewust bent van het feit dat gehechtheid een verzinsel is van je gedachten, een soort voorgeprogrammeerd iets dat we allemaal aangeleerd hebben, kun je in rust genieten van wat er is. Het mooist vind ik als De Mello dit verbindt aan het onderwerp liefde. ‘’Ik laat je vrij om jezelf te zijn’’, schrijft hij. ‘’Want wanneer je je vastklampt is wat je de ander biedt geen liefde maar een ketting’’. Mooi en wijs.

Wat me ook raakt is hetgeen hij schrijft over dogma’s en regels om de waarheid te vinden. Als ieder hart in vrijheid en liefde open en helder denkt zouden alle mensen vanuit verschillende stromingen of godsdiensten zich met elkaar kunnen verbinden. Een actueel thema in de huidige tijd.

Ik geef het boek 5 sterren.

Het boekje is voor mij een gids vol inspirerende teksten en inzichten. Waar ik over na kan denken en door kan groeien. Het brengt me als het ware bij mijn basis. Te weten dat alle ruis van de wereld niet hetgeen is wat van belang is. Maar dat een heldere geest, vrijheid, liefde en de wijsheid dat je eigenlijk in een aangeleerd systeem leeft, je bij je kern brengt. De teksten uit de bijbel, waar ik in het begin zo tegen aan hikte, worden als het ware vertaald in wijsheid. Zelfs voor een ongelovige, inspirerend.

Het boekje oogt compact, maar is groot in woorden. Ik heb het aangeraden aan familie en vrienden. Wel specifiek aan diegene die interesse hebben in spiritualiteit en zelfontwikkeling. Het enige minpuntje dat ik kan bedenken is dat de schrijver af en toe in herhaling valt. Niet storend omdat dit helpt zijn wijsheid te begrijpen.

Geluk hoef je niet te zoeken, het zit namelijk al in je, en liefde komt voort uit bewustzijn. Twee mooie boodschappen in dit kleine, handzame boekje.

“Je zult een geest en hart hebben die alert en waakzaam zijn, die een helderheid van zien hebben, een gevoeligheid die in elke situatie op elk moment een juiste, passende reactie in je naar boven zal halen.” (blz. 120 & 121)

De Mello zegt dat je dit elke keer in het hier en nu moment moet doen, zonder je te laten leiden door eerdere herinneringen aan die persoon, je eigen verlangens, verbeelding, projecties, vooroordelen en je selectieve manier van kijken. Anders hou je alleen maar van het idee over die persoon. Dit vereist een enorme discipline. Hij geeft de boodschap mee dat je meedogenloos het licht van bewustzijn moet laten schijnen op je eigen motieven, je emoties, je behoeften, je oneerlijkheid en zelfzuchtigheid.

Liefde vind je niet in aardse gevoelens, zelfzucht en zelfverheerlijking. Deze zijn bedacht door je samenleving en cultuur, om je productief en beheersbaar te maken. De Mello doordringt het boekje ervan dat je vrij moet komen van de onjuiste overtuigingen in je hoofd en je gehechtheden aan spullen, maar zeker ook aan mensen. Met deze laatste boodschap had ik moeite, de constante nadruk opdat gehechtheid aan personen een verzinsel is, geprogrammeerd in je gedachten door je opvoeding, cultuur en gemeenschap. Dat je gehersenspoeld bent om te geloven dat je een ander nodig hebt. De manier waarop hij mij als lezer hierbij aansprak ervaarde ik als onprettig door zijn woordgebruik. Hij noemt gehechtheid een verachtelijke emotionele afhankelijkheid.

“Overdenk met afgrijzen de eindeloze lijst van gehechtheden waar je gevangene van bent geworden.” (blz. 29)

Ik kan het mij met materiële dingen voorstellen; ook kunnen mensen te afhankelijk zijn van anderen voor hun gevoelens van (on)welzijn.
Je mag van De Mello van mensen genieten op een niet-gehechte basis. Stel je voor: als je je nooit hecht aan iemand ervaar je ook geen verlies en dus ook geen rouw. Maar hoe reëel is dat?

Gehechtheid is volgens hem dus aangeleerd, niet aangeboren. Echter, de hechtingstheorie van Bowlby, zegt dat een vroege, emotionele band tussen een kind en zijn ouder(s)/verzorger(s) een aangeboren behoefte is, die cruciaal is voor overleving en de sociale/emotionele ontwikkeling.
Mensen zijn sociale wezens, de term `huidhonger´ werd niet voor niets zo bekend tijdens de corona pandemie. Bij prettige aanrakingen komt het knuffelhormoon oxytocine vrij, dat een gevoel van verbondenheid oproept. Mensen hebben andere mensen nodig. Mensen zijn bio-psycho-sociale-spirituele wezens. De Mello noemt dit nergens en gaat, mijn inziens, veel te kort door de bocht hiermee.

Op bladzijde 35 schrijft hij het volgende over gehechtheden, wat mij tegen de borst stuitte:

“Denk aan iemand die eten naar binnen schrokt in een concentratiekamp: met zijn ene hand brengt hij het eten naar zijn mond en met de andere beschermt hij het van zijn buren die het van hem af zullen pakken. Daar heb je het perfecte beeld van de gehechte persoon.”

Ik zou zeggen: hier heb je het perfecte beeld van iemand die echt honger lijdt en probeert te overleven! Op bladzijde 27 staat te lezen:

“We weten dat mensen zelfs gelukkig kunnen zijn terwijl ze onderdrukt worden in een concentratiekamp. Het is de onderdrukking van je besturingssysteem waarvan je bevrijd moet worden.”

Nou, met alles wat ik gelezen, gekeken en herdacht heb over de Tweede Wereldoorlog, heb ik nog nooit gezien of gehoord dat iemand gelukkig was in een concentratie-vernietigingskamp.
De wereldberoemde Viktor Frankl (logotherapie) verhaalt in zijn boek (De zin van het bestaan) dat hij om te overleven in een nazi-kamp hele gesprekken in zijn hoofd voerde met zijn vrouw. In het echt was zij al vergast. Maar de innerlijk gesprekken met haar hielden hem op de been. Zijn verbeeldingsvermogen gaf hem mentale veerkracht, moed en een innerlijke vrijheid om zich te verhouden tot het lijden in zulke helse omstandigheden en te kunnen overleven. Dat is iets anders dan gelukkig zijn in zo´n situatie.

Elk hoofdstukje begint met een Bijbelvers, De Mello mengt dit met Boeddhistische wijsheden: `Al het lijden komt van gehechtheden. ´ Alles lijkt gericht op het bereiken van een staat van Nirvana; hij noemt dit, als Jezuïet, het Koninkrijk Gods. Dit klinkt mooi, een streven van de mens naar een hogere staat van zijn, maar is ook abstract. Wat is het Koninkrijk Gods? Wat houdt het in voor mensen in het dagelijks leven?

Wat ben ik blij dat ik dit boek toch heb gelezen. In eerste instantie was ik namelijk niet van plan om dit boek te lezen. Ik had namelijk gelijk een beeld van een mierzoet boek. Net zo zoet als de roze laag op het gebak van die keten die ook worst verkoopt. En in tweede instantie zou dit vast een verheerlijking van de liefde voor onze lieve Heer zijn. Want de schrijver was jezuïet.

Sorry, sorry, Tony, en wat ben ik blij dat ik het boek toch heb ingekeken. Ik weet niet meer welk stuk ik toen heb gelezen, maar het raakte me meteen. En de schrijver gaf me gelijk een symbolische tik op de neus. Liefde staat voor Tony de Mello gelijk aan bewustzijn. En gaat dus niet over: “…positieve gevoelens over anderen, met liefdadigheid of geweldloosheid of dienstbaarheid….”.

In eenendertig korte overwegingen confronteert hij je met de vele filters waardoor je onbewust de wereld en anderen ziet. Filters die je hebt ontwikkeld, vanuit je omgeving, je opvoeding en je ervaringen.

Twee van mijn filters, toen ik met dit boek in aanraking kwam, mogen duidelijk zijn…😉

Het is een compact boek, dat ik lekker in de trein in mijn binnenzak kon meenemen. Want ook al is het een klein boek met 175 bladzijden, het is een boek dat je niet in één ruk uit zou moeten lezen. Want de teksten zijn zo raak, dat ik er wel even op moest kauwen. En ik moest ook de tijd nemen om te ervaren of ik het benoemde filter ook heb, en hoe ik hier mee om kon gaan.

Ook al was Tony de Mello jezuïet, zijn opvattingen over bewustzijn zijn wat mij betreft universeel. Ze sluiten naadloos aan bij andere wereldbeschouwingen zoals de Tolteken. Mij helpt dat dan om te accepteren dat het “waar” kan zijn.

Ik zou je zeker aanraden om dit boek te lezen, en te leren om zonder filter naar anderen te kijken. Want dan maak je ruimte om oprecht van anderen en de wereld om je heen te houden.

Niet te snel lezen, zodat zijn woorden op je kunnen inwerken. Overigens is er niets mis met filters want die hebben/hadden zeker een functie in jouw leven. Maar zonder filters gaat de wereld letterlijk voor je open.

En dat gun ik mezelf en jou.

Toen ik aan dit boek begon, hoopte ik vooral meer te begrijpen over wat echte liefde eigenlijk is niet de romantische of afhankelijke vorm, maar de liefde die uit vrijheid en bewustzijn ontstaat. Ik was benieuwd hoe Anthony de Mello, die spiritualiteit en psychologie op zo’n heldere manier weet te verbinden, me kon helpen om dieper te kijken naar mijn eigen relaties en patronen.

Het boek heeft mijn verwachtingen eigenlijk overtroffen. De eenvoud waarmee De Mello schrijft is ontwapenend, maar tegelijk confronterend. Hij laat je beseffen hoeveel van wat wij “liefde” noemen, in werkelijkheid een vorm van gehechtheid of angst is. Terwijl ik las, merkte ik dat ik steeds vaker pauzeerde  niet om verder te lezen, maar om te voelen wat zijn woorden in mij losmaakten.

Wat me vooral bijblijft, is zijn boodschap dat echte liefde pas mogelijk is wanneer je innerlijk vrij bent vrij van de behoefte om anderen te veranderen, vrij van goedkeuring, vrij van afhankelijkheid. Die woorden bleven nog lang in me resoneren.

Ik werd absoluut geraakt door dit boek. Niet op een sentimentele manier, maar juist door de eerlijkheid en scherpte waarmee De Mello je uitnodigt om wakker te worden. Soms voelde het bijna ongemakkelijk, omdat hij dingen benoemt die we vaak liever niet willen zien. Maar precies daardoor heeft het boek een diepe indruk op me gemaakt.

Ik zou dit boek zeker aanraden aan vrienden en familie  vooral aan iedereen die bezig is met zelfontwikkeling, spiritualiteit of het leren loslaten in relaties. Het is een klein boek, maar de impact is groot.

(5 van de 5 sterren)

Een boek dat ik zeker nog vaker zal openslaan niet om te lezen, maar om te herinneren.